Moordlust en wraak in de verhalen van Colum MCann

Door een hevige sneeuwbui schuifelt de oude Mendelssohn voorzichtig naar de lunch met zijn zoon. Hij zal het restaurant niet levend verlaten. In Colum McCann’s Dertien manieren van kijken blijkt achter deze schijnbaar zinloze moord op een well-to-do New Yorker een heel drama schuil te gaan.

De zoon ontwijkt zijn vader op allerlei manieren: hij komt te laat, zit aan de telefoon, staat zijn onduidelijke vermogensbeheerbedrijf op klappen? Hij gaat eerder weg en Pa moet de zalm met dillesaus in zijn eentje wegwerken. Bij het verlaten van het restaurant wordt Pa van achter aangevallen, net buiten het beeld van de beveiligingscamera. Dood. Waarom, dat blijft lang onduidelijk in deze aparte whodunit. Die zoon heeft iets te verbergen, maar wat?

Wat fascineert, is de epiloog. Colum zelf is op straat aangevallen door een onbekend persoon op een manier die overeenkomt met die van Mendelssohn. Hij lijkt deze traumatische ervaring in dit verhaal te willen verwerken. Als je het met die ogen herleest, ervaar je de zinloosheid en wreedheid van het geweld nog sterker - het verhaal wordt een aanklacht tegen de slechtheid van de mens en de gevaren van ondoordachte wraakzuchtige acties.

Er staan nog vier, wat kortere, verhalen in deze bundel, waarvan 'Hoe laat is het nu, waar jij bent' - een schrijver bedenkt een verhaal en speelt er zelf een rol in - op diverse shortlists voor beste korte verhaal van het jaar verscheen. 'Verdrag', achterin het boek, overtuigt qua sfeer het meest. De mishandelde Beverly wil wraak nemen, maar op het moment dat ze haar beul in het oog heeft, knapt er iets. Ze ziet dat hij nog steeds dezelfde loser is en ze laat al haar plannen varen. Van de wederzijdse ijskoude haat lopen de rillingen over je rug. Tegelijkertijd is het een antwoord op de vraag in Dertien manieren van kijken: als wraak nemen tot zoveel ellende leidt, kan je het misschien maar beter laten.

McCann is een Iers journalist die zijn heil zocht in de Verenigde Staten. Zijn biografie heeft een hoog Kack Kerouac-gehalte: hij werkte er in baantjes als taxichauffeur, portier, pompbediende en reclasseringsmedewerker in bijna 10 verschillende staten. Nu woont hij in New York en scoort hij de ene na de andere literaire hit. Laat de aarde draaien kreeg in 2009 de Britse National Book Award, ander werk werd bekroond met prijzen waar je nog nooit van hebt gehoord. Trans-Atlantisch beleeft de ene na de andere herdruk.