Een stevig bouwwerk

Met religie als stevig fundament, historie als bouwsteen en spanning als het verbindende cement, bouwt Jeroen Windmeijer zijn verhalen. Een kenmerkende maar ook solide combinatie, want werd deze auteur in het begin nog in de markt gezet als ‘de Nederlandse Dan Brown’, inmiddels heeft hij geen aanprijzing meer nodig en is ‘Windmeijer’ een naam voor dit genre geworden.
Voor zijn nieuwste boek De stenen goden, het sluitstuk van de Latijns-Amerika trilogie, koos hij Paaseiland als locatie. Bekend om zijn Moai, de raadselachtige stenen beelden, is dit eiland de perfecte setting voor een goed verhaal. Een logische keuze ook, want het was de Nederlander Jacob Roggeveen die als eerste Europeaan op 5 april 1722 voet aan land zette.

Om dit feit 300 jaar later te herdenken, treft Monique Fierloos, conservator van het Zeeuws museum, voorbereidingen voor een tentoonstelling over Jacob Roggeveen, Middelburgs beroemdste inwoner. Zij vraagt Hotu, een Paaseilandse beeldhouwer die in Nederland verblijft, een beeld te maken als blikvanger voor deze tentoonstelling. Hotu blijkt echter meer belangstelling te hebben voor een ander beeld dat jaren daarvoor in de buurt van Middelburg is opgevist. Het is een mini uitvoering van de bekende Moai op Rapa Nui, de inheemse naam voor Paaseiland.
Op Paaseiland zelf doet intussen anthropologiestudent Anthoni Eskens onderzoek naar de mysterieuze Moai. Op zoek naar hun geschiedenis ontdekt hij al snel dat de mensen op Paaseiland net zo star in hun overtuiging kunnen zijn als het steen waaruit de beelden zijn gemaakt.

Beide verhaallijnen wisselen elkaar af, waarbij de gebeurtenissen in Middelburg en op Paaseiland bijna gespiegeld lijken te verlopen. En terwijl Anthoni oog in oog staat met de letterlijke ‘goden’ in steen, krijgt ook Monique te maken met mensen bij wie de overtuiging als in steen is verstard. Op beide locaties vallen er daardoor doden.

De soms wel erg korte hoofdstukken geven veel snelheid aan het verhaal. Gelukkig kan de lezer af en toe op adem komen door de fraaie inweving van een derde verhaallijn. Als museumcatalogus in wording zijn er gedoseerd fragmenten uit het scheepsjournaal van Roggeveen tussengevoegd. Zo wordt ook langzaam duidelijk wat er in het verleden is gebeurd en hoe de mini Moai in Middelburg is beland. Dit stukje historie voegt een extra dimensie toe, maar haalt tegelijkertijd ook een stuk spanning uit het verhaal. Toch blijft er genoeg te genieten voor de lezer. De personages zijn levensecht, de parallellen tussen religie en rampen zoals de zondvloed zijn opvallend, en sommige uitspraken geven stof tot nadenken. Toch worden deze elementen altijd vanuit verschillende perspectieven belicht, zonder waardeoordeel. Het is vervolgens aan de lezer wat die wil geloven. Windmeijers ervaring als docent komt hierbij uitstekend van pas.

Dit maakt De stenen goden niet tot een thriller, maar wel tot een spannend verhaal waarin feiten, fictie en fantasie naadloos in elkaar overgaan tot een stevig bouwwerk dat ook nog eens informatief en leerzaam is. Deze afsluiter van de Latijns-Amerika trilogie doet dan ook uitkijken naar een volgend project van deze auteur. Die heeft al laten weten druk bezig te zijn met een studie naar Johannes Vermeer die een hoofdrol zal vervullen in het eerste deel van een nieuwe trilogie die zich af gaat spelen in Delft. En, het kan niet op, binnenkort verschijnt ook nog ‘De Magdalena Codex’ het laatste deel in een serie van drie, geschreven in een samenwerking met Jacob Slavenburg.
Een vergelijking met Dan Brown houdt dan ook geen stand. Diens boeken worden straks vast in de markt gezet met de aanbeveling ‘voor de lezers van Jeroen Windmeijer’.