Van voetnoot tot vrouw van vlees en bloed

In het Rijksmuseum hangt een ets met de titel ‘Het plonderen van het huis van Rem Bisschop op ’t Cingel, benoorden de Bergstraat’. Het was in 1617 een heftige gebeurtenis, ingegeven door de religieuze en politieke verschillen tussen de remonstranten en contraremonstranten, afsplitsingen van de Gereformeerde Kerk. De rellen en daarop volgende plunderingen haalden de geschiedenisboeken, net als Rem Bisschop, de remonstrantsgezinde koopman en eigenaar van het belaagde pand. Zijn vrouw Lysbeth kwam niet verder dan een enkele vermelding in de verslagen van de stadsraad. Een voetnoot, die aan de basis stond van een speurtocht naar het leven van deze vrij onbekende vrouw uit de Nederlandse geschiedenis.

De aanval op het huis van Rem Bisschop vormt ook het begin van deze roman. Niet alleen een binnenkomer van jewelste, maar het functioneert ook als draaipunt. Terwijl de impact hiervan op het leven van Lysbeth verder uit de doeken wordt gedaan, geven afwisselende flashbacks langzaam inzicht in de gebeurtenissen die hebben geleid tot het moment dat Lysbeths leven wordt bedreigd. Familie, vrienden, vijanden en personeel speelden daarbij ieder hun eigen rol in een tijd waarin religie en politiek de verschillende partijen lijnrecht tegenover elkaar deden staan en een nieuwe pestepidemie ineens hard kon toeslaan.

Auteur Marlies Medema, journalist en contentmaker bij de Evangelische Omroep, debuteerde met Papieren paradijs over het waargebeurde verhaal van een domineesvrouw die in 1845 tegen haar zin haar man volgt naar Suriname. Voor haar tweede historische roman zet zij opnieuw een vrij onbekende vrouw uit de Nederlandse geschiedenis centraal. Marlies Medema ontdekte het bijzondere levensverhaal van Lysbeth Philipsdr de Bisschop in het Vrouwenlexicon van historica Els Kloek. Na een grondige research bleek er voldoende informatie om de wereld van Lysbeth tot leven te kunnen wekken.

Met een schijnbaar gemak en oog voor detail rijgt Marlies Medema de bekende en minder bekende feiten uit het leven van Lysbeth aaneen. Met daartussen een vleugje humor dat er voor zorgt dat het nergens echt te zwaar wordt. Dat daarbij het ontstaan van de verschillende religieuze stromingen wat onderbelicht blijft, stoort niet. Er wordt voldoende uitgelegd om de hoofdlijnen hiervan en de gevolgen voor het dagelijks leven in die tijd te kunnen begrijpen. Zo onstaat langzaam een levendig portret waarmee Lysbeth transformeert van voetnoot in de verslagen van de stadsraad tot een vrouw van vlees en bloed die haar eigen leven durft te bepalen in een door mannen gedomineerde en door geloofstwisten verdeelde maatschappij. Een geschreven portret dat ondersteund en versterkt wordt door de bijzonder fraaie cover die niet zou misstaan in het Rijksmuseum, als tegenwicht naast die ets van de plunderende menigte in 1617.
Ook aan de verdere uitvoering is zorg besteed. Een nawoord met historische onderbouwing, een verklarende woordenlijst van zeventiende-eeuwse woorden en begrippen, een katern met afbeeldingen en een bronnenoverzicht maken het boek helemaal compleet. Dit maakt het niet alleen fascinerend, maar ook leerzaam om door Lysbeths ogen een stukje van deze roerige zeventiende-eeuwse geschiedenis te beleven.

Met Lysbeth heeft Marlies Medema opnieuw een nog onbekend persoon uit de plooien van de geschiedenis gehaald en een gezicht gegeven. Met deze prachtige en geloofwaardige historische roman bewijst zij thuis te horen tussen de bekende Nederlandse schrijvers in dit genre.