Een stukje ongekende geschiedenis

Edwin Vrielink schreef met ‘De Friesenwall’ een stuk geschiedenis tijdens de WOII die maar weinig mensen kennen. Hij neemt ons mee naar de concentratiekampen Husum-Schwesing en Ladelund. Dit zijn twee buitenkampen van Neuengamme die pas in het najaar van 1944 aangelegd zijn. Deze kampen herbergden gevangenen die werden ingezet om een voor de Duitsers belangrijke beschermingslinie aan te leggen aan de noordkust van Duitsland. Maar niet alleen mannen uit de kampen werden hier te werk gesteld, ook de lokale bevolking, de RAD en jongeren van de Hitlerjugend werden ingezet om toezicht te houden op het graven van de tankvallen. Zij moesten echter ook werken in de ‘makkelijke’ delen van het land. De gevangenen moesten onder erbarmelijke omstandigheden het werk verrichten. Het is behoorlijk heftig om te lezen hoe er met hen werd omgegaan. Het meest is mij bijgebleven dat gevangenen verdronken in de gegraven greppels, omdat ze van de loopbruggen die eroverheen lagen bewust het water ingeduwd werden. Maar eigenlijk hangt het hele boek van gruwelijkheden aan elkaar. Het is dat de verhalen komen van de weinige mensen die deze kampen hebben overleefd, anders zou je het afdoen als verzinsels. Vrielink heeft veertien jaar onderzoek gedaan waarin hij eenhonderd achtentachtig getuigenissen heeft gevonden, waarvan er eenenzestig worden geciteerd in het boek. Hij noemt dan ook de naam van de getuige. Met dank aan Samenlezenisleuker, die een winactie hield, waarbij ik dit boek won, en aan Edwin Vrielink die zijn boek beschikbaar stelde.