Misdaad bestrijden lukt soms wel.

In het boek Opwaaiende Toga’s volg je de dagelijkse praktijk van een rechtbank in Haarlem van het najaar 2011 tot en met de zomer van 2012. Jelle van der Meer en Hella Rottenberg geven aan de hand van rechtszaken een inkijk in het dagelijks leven van officieren van justitie en rechters.
Je krijgt een goed inzicht in de werkdruk, het bepalen van de strafmaat, de problemen van het aanwijzen van schuldigen in groepen en de verandering van de rol van het slachtoffer. Dat laatste vond ik een van de interessantere onderdelen. Dat komt omdat zij hier een alledaags gebeuren in een groter verband plaatsen. Dat spreekt mij altijd aan. Bij delicten is tot voor kort erg weinig aandacht geweest voor het slachtoffer. Het idee was blijkbaar dat als een misdadiger werd gestraft het slachtoffer voldoende recht was gedaan. Dat blijkt een misvatting, het slachtoffer voelt zich vaak toch miskend. Het slachtoffer wil ook zijn of haar verhaal bij de rechter kwijt en invloed uitoefenen op de strafmaat. De vereniging Aandacht doet Spreken zet zich dan ook in voor een grotere rol van het slachtoffer in het strafproces. Hieraan zitten natuurlijk wel wat haken en ogen zo laat het boek zien. Interessant is ook eens uitgebreid de mening van rechters hierover te kunnen lezen. Het strafproces is er om te bepalen dat iemand schuldig is en bij meer invloed van het slachtoffer ga je er al van uit dat iemand schuldig is. Een punt dat zeker meegewogen moet worden bij meer inspraak van slachtoffers in de rechtszaal.
Dit is eigenlijk wel de enige onderwerp waar voor mijn gevoel de journalisten iets meer in de diepte gaan. Opwaaiende toga’s is vooral een journalistieke beschrijving van het werk van justitie, waarbij je merkt dat de journalisten veel sympathie kregen voor de mensen die zij beschreven. Duidelijk wordt dat de werklast van rechters en officieren van justitie groot is en dat daar slechts bescheiden verdiensten tegenover staan - èn veel media-kritiek. Je vraagt je af: Is onze rechtstaat erbij gebaat dat advocaten veel geld verdienen aan het verdedigen van dubieuze zaken terwijl rechters en officieren van justitie veel minder verdienen om het recht te verdedigen? Deze kwestie wordt niet in een groter verband bekeken. Dat was natuurlijk niet de insteek van het boek maar het onderzoeken van twee of drie van dit soort wezenlijke vragen, had mijns inziens het boek sterker gemaakt.
Wel liet het boek mij ook met een goed gevoel achter. Er was een hoofdstuk gewijd aan bolletjesslikkers en ineens realiseer je dat dit probleem bijna verdwenen is. De aanpak van politie en justitie is in dit opzicht succesvol gelukt. Misdaad aanpakken bestrijden lukt soms wel.