Code rood!

Jan Terlouw (1931) is een zeer veelzijdig man. Jarenlang was hij actief in de politiek, als fractievoorzitter van D66 in de Tweede Kamer, vice-premier en minister van Economische Zaken. Daarnaast is hij ook als schrijver van jeugdboeken succesvol geweest. Iedereen heeft de klassiekers Oorlogswinter en Koning van Katoren gelezen of ervan gehoord.  

Nu heeft hij het Boekenweekessay geschreven met de titel Natuurlijk. En dat is op zijn minst opmerkelijk omdat Terlouw als natuurkundige zich normaliter bezighield met de levenloze natuur, aldus de schrijver. Waarom dan een boekje schrijven over ‘levende’ natuur, wat lijnrecht staat tegenover dat waarin je bent opgeleid en wat jarenlang je werkterrein is geweest? Wie dat nog niet wist na Terlouws hartstochtelijk pleidooi voor een zuinig omgaan met de aarde bij onder andere De Wereld Draait Door, vindt het antwoord op die vraag in dit helder geschreven essay. Terlouw is een buitengewoon groot liefhebber van de natuur, zoals zij in beginsel bedoeld is, én hij maakt zich verschrikkelijk zorgen om hoe de mens bezig is moeder aarde te gronde te richten.  

In een toegankelijke stijl, waarin ook wat moeilijkere termen niet vermeden worden, maakt hij onderscheid tussen de ‘zon-nu’ en de ‘zon-vroeger’.

“De energie van de zon-vroeger is opgeslagen in fossiele brandstoffen. De vorming van fossiele energiedragers is een proces van honderden miljoenen jaren geweest.”

De mens heeft door gebruik te maken van zijn hersens de aarde met alles wat daarop leeft, gedomesticeerd en tegelijk jaagt hij in slechts honderden jaren door het massale gebruik van olie, kolen en gas, de daarin opgeslagen energie er doorheen! Uitgebreid gaat hij in op alle effecten van dit vernietigende gebruik.

“Welvaart, consumptie, economie, het staat hoger op onze prioriteitenlijst dan biodiversiteit, dierenwelzijn, natuurbehoud.”

Helder is zijn uiteenzetting over alles rond CO2. De oplossing die hij aan de hand doet is, zonneklaar. We moeten zo snel mogelijk volledig overstappen op de ‘zon-nu’, dus de energie van de zon-nu gebruiken. Daarvan is genoeg en daarvan zal ook altijd genoeg zijn. Hij laat zien dat overgaan op zonne-energie geen technisch en geen economisch probleem is, maar een emotioneel probleem.

“Het valt ons moeilijk om na te denken over belangen die pas over lange tijd relevant zijn en om daarnaar te handelen.”  

En toch is het geen treurig boekje geworden. Enerzijds omdat hij niet verzuimt op lovende wijze aan te geven waar men al op de goede weg bezig is. Anderzijds is vooral de mens Terlouw aan het woord. Hij illustreert wat hij wil zeggen met persoonlijke anekdotes die de lezer zullen raken. Daaruit komt duidelijk naar voren hoe hij de natuur liefheeft en dat werkt zonder meer aanstekelijk! Hij stimuleert de lezer ook om, als hij niet de schoonheid in de verte (oerbossen, koraalriffen) kan aanschouwen, het dichtbij te zoeken: parken, (dieren)tuinen, weilanden, velden en bossen. Natuurschoon ligt in ieders handbereik. De persoonlijke, ontroerende stukjes waarin de natuurdeskundige Terlouw de lezer met bewonderende ogen om zich heen laat kijken en zijn heldere en overtuigende oproep om het roer om te gooien vormen een harmonieus geheel met de luchtig gehouden meer ‘technische’ gedeelten.