Verhalen die een sleutel vormen om iets te vinden

De nieuwste roman van Vonne van der Meer heet Vindeling. Het woord is een variatie op vondeling, waar het verhaal mee begint. In de proloog vindt Jutka Horvath een baby in een vuilnisbak. Het leven van Jutka wordt samengevat in dit ene moment:
“en toen het kindje in een besmeurde hansop met de beeltenis van Mickey Mouse uit het vuil werd opgedolven, stond ze vooraan, de armen gevouwen in de wiegstand.
De wieg bleef leeg.”

Eind jaren vijftig vlucht de moeder van Jutka uit Hongarije. Jutka is nog maar een klein meisje. In Nederland moet ze een nieuwe taal leren en ze mist haar vader, maar daarover wordt in het gezin nauwelijks gesproken. Ze hebben geen gemakkelijk leven, de eindjes worden aan elkaar geknoopt. Jutka mag op balletles, als haar moeder de klas begeleidt op de piano. Maar dan blijkt dat Jutka zich niet kan wringen in de goede houding. Op die dag vindt zij een handtas en dat vormt haar tot vindeling; gevonden voorwerpen brengt zij terug bij de eigenaar.

Vonne van der Meer weeft met een zekere lichtheid het levensverhaal van Jutka en de verhalen van de verloren voorwerpen aan elkaar. Lichtheid omdat de verhalen verschillende lagen zijn. Dat begint al met het vindersloon wat Jutka krijgt voor de gevonden tas. Het is een winterboek met daarin een verhaal van Nick die zijn badvis ziet verdwijnen in de afvoer en hoe de speelgoedvis na vele omzwervingen weer terugkomt bij Nick. Jutka weet ook wat zij kwijt is, haar vader, maar zal zij hem weer vinden?

Waar de roman over Jutka steeds in de derde persoon wordt gesproken, vertellen de mensen die iets verloren hebben hun persoonlijke verhaal. Elk verhaal heeft Jutka iets te bieden, maar zij lijkt er niet mee verder te komen.

Halverwege de roman komt haar vader zelf aan het woord. Aangezien hij zijn vrouw en dochter is verloren, kan hij ook meedoen in het ik-perspectief, maar het lijkt een stijlbreuk. Vooral omdat hij in twee hoofdstukken direct het woord krijgt.
Niet alleen Jutka ook de lezer krijgt in elk verhaal iets mee, bijvoorbeeld in het het verhaal van de priester, die zijn pyxis (een doosje waarin de hostie bewaard kan worden) is kwijtgeraakt. Hij krijgt de kans om Jutka, uit te leggen dat de doop staat voor een nieuw begin. Het is een sleutel waardoor de scene in het zwembad in Budapest, later in de roman, een extra lading krijgt.

De gelaagdheid is een compliment voor deze roman, want daardoor kan ik lezen en herlezen en steeds een nieuwe leessensatie ervaar, door een hoofdstuk als kort verhaal te zien. Hoewel de roman uiteindelijk toch tot een gemaakt afgerond geheel komt.