De mens achter de legende

Op 3 juni 2016 overleed een van de kleurrijkste en legendarische boksers die de wereld ooit heeft gekend. Op 74-jarige leeftijd stierf Muhammad Ali aan de gevolgen van de ziekte Van Parkinson. Datgene wat hem beroemd maakte, zorgde ook voor zijn ondergang. Na een leven vol arrogantie en vrolijkheid werd Ali teruggetrokken en stil nadat de ziekte van Parkinson hem in zijn greep kreeg. Zijn leven was vol met obstakels, maar ook met geluk en een onverbeterlijke koppigheid. Deze tegenstellingen zorgen voor een verrassende biografie die boven alles de mens achter de legende laat zien. En die was verre van perfect.  

Ali heeft in totaal vier vrouwen gehad, maar hij was bijna geen van hen trouw. Opvallend is dat hij er oprecht geen kwaad in leek te zien om met andere vrouwen te slapen terwijl hij getrouwd was. Voor zijn kinderen was hij een afwezige vader, al deed hij wel zijn best wanneer hij er dan wel was. Verder had Ali de nare gewoonte zijn bokstegenstanders van tevoren te treiteren en te beledigen; zo was hij vooral fel tegen zwarte tegenstanders en noemde hij hen regelmatig ‘Oom Tom’. Ook is het onbegrijpelijk waarom hij toestond en zelfs aanmoedigde dat tegenstanders – of het nu in een wedstrijd was of tijdens een sparringsessie – hem onophoudelijk tegen het hoofd sloegen, wat uiteindelijk zijn aftakeling betekende.  

Maar er was ook een andere kant aan Ali, de kant die hem geliefd maakte bij het publiek. Zo nam hij altijd de tijd voor fans en ging hij niet weg voordat iedereen een foto en handtekening had. Hij was naïef en gaf zijn geld net zo snel uit als dat hij het verdiende, maar hij was ook gul voor de mensen om hem heen. Ook nam hij geen blad voor de mond en zei altijd precies wat hij vond, wat uniek was voor een zwarte man in zijn tijd. Hij weigerde een gedweeë, nederige man te zijn die de blanken graag zagen en was in plaats daarvan een druktemaker die in het begin irritatie opriep, maar later de bewondering van de mensen. Zijn bekering tot de Nation of Islam en zijn naamsverandering van Cassius Clay naar Muhammad Ali zorgde voor de woede van het Amerikaanse volk, net als zijn dienstweigering. Maar later, toen Ali weer mocht boksen, veranderde de collectieve mening langzaam maar zeker en ging Ali symbool staan voor zwarte vrijheid.

'Ik ben Amerika. (…) Ik ben het gedeelte dat jullie niet erkennen. Zorg maar dat jullie aan me wennen. Zwart, zelfverzekerd, brutaal. Míjn naam, niet die van jullie. Míjn godsdienst, niet die van jullie. Míjn doelen, alleen die van mij. Wen maar aan mij.'  

Auteur Jonathan Eig raadpleegde duizenden kranten- en tijdschriftartikelen en talloze boeken, FBI-documenten en zelf afgenomen interviews met de mensen die in Ali’s leven waren. Door het kijken naar YouTube-filmpjes van de bokswedstrijden van Ali slaagde Eig erin een treffende omschrijving te geven van wat er precies gebeurde in de ring. Al deze bronnen zorgen samen voor een treffend beeld van een van de opvallendste figuren uit de vorige eeuw. Ali was een complex persoon waar veel over te vertellen valt, maar toch is Eig erin geslaagd om al die verhalen een plek te geven in een coherent verhaal.  

Ali: Een Leven is hoe een biografie zou moeten zijn en nog meer. Het is een persoonlijk verhaal dat niet uit de weg gaat om de mens achter de legende te laten zien. Je hoeft geen voorkennis te hebben over boksen of Ali zelf om alles te kunnen volgen en te kunnen genieten van de soms bizarre situaties waarin hij zich regelmatig wist te vinden. De historische en politieke context geven een uniek perspectief op Ali. Zijn stem klinkt door het hele boek en benadrukt des te meer dat hij een man was die zijn stem niet liet smoren door anderen. Ali wist precies wie hij was: 'I am the greatest!'