Bezweken onder de druk

Muriel Barbery verraste de literaire wereld in 2006 met Elegant als een egel waarvan in Frankrijk twee miljoen en daarna in de rest van de wereld nog eens 6 miljoen exemplaren werden verkocht. Ze was na dit succes even de dringende behoefte om te schrijven kwijt en ging enkele jaren reizen en woonde onder meer drie jaar in Nederland, waar ze als docent filosofie werkte.  

Het schrijven van Elegant als een egel ging Barbery gemakkelijk af, het kwam haast vanzelf. Dat ging anders bij haar nieuwe roman Het leven van de elfen, waarvan ze zelf het schrijfproces als een gevecht betitelt. Dat proef je ook wel een beetje door in de vele moeizame zinnen en de gezochte beeldspraak die in het boek voorkomen.  

Het is moeilijk het verhaal van de roman te duiden, is het magisch realisme of literaire fantasy? Hoe dan ook, centraal in het verhaal staan twee elfjarige meisjes, Clara in Italië en Maria in Frankrijk, die elk hun eigen leven leiden in een tijd zonder moderne communicatiemiddelen. Maar door hun speciale talenten, Clara in de muziek en Maria in haar vermogen met dieren te praten, kunnen ze elkaar toch af en toe horen en zien. Beiden worden omgeven door een aantal over het algemeen vriendelijke mensen die voor wat meer kleur in het verhaal zorgen. Langzaam kom je erachter dat niet alle personages echte mensen zijn, maar dat er ook elfen figureren. En dat het in die wereld ook niet alleen maar pais en vree is.

Op zich lijkt het een eenvoudig sprookje, maar door de lastige lange zinnen en de moeilijke beeldspraak leest het verhaal niet altijd soepel. Bijvoorbeeld wanneer Maria’s gave om met bomen en dieren te spreken wordt toegelicht: ‘Zo drukte zij met het gewicht van haar geest op de welvingen van de regels waarin haar perceptie van de wereld was vervat en dat leverde een vijver van stomme woorden op die heel het pallet van moeilijke dialogen toeliet.’ Of een aantal bladzijden verder wanneer het over Clara’s muzikale talenten gaat: ‘… en als ze was gegrepen door de compositie met de teentjes knoflook waarin de kamer in de boerderij was gesublimeerd, kwam dat omdat ze was ingewijd in de orde van onzichtbare oorzaken die haar heel gelukkig hadden gemaakt, al was ze van heel arme afkomst. ‘  

Gelukkig kan het ook anders. Na een apocalyptische oorlog spreekt een van de stervenden in alle eenvoud woorden van liefde, als afscheid van zijn achterblijvende vrouw. Het is pure schoonheid. Het laat opnieuw zien dat Barbery prachtig kan schrijven, maar het lijkt erop dat zij een beetje is bezweken onder de druk opnieuw iets heel moois neer te zetten.