Ingetogen

Paule, de liefde van het hoofdpersonage overlijdt. Om dit zware verlies te verwerken, trekt hij voor enige tijd naar Feil, een dorpje in de Ardennen. Daar huurt hij een kamer bij mevrouw Outsander. Hij leert daar cafébezoekers kennen, het meisje van de bakker, de grafdelver,… met elk zijn lief en leed. Gaandeweg doorloopt hij zijn rouwproces waarin hij ook zijn eigen leven en relaties onder de loep neemt.

Het boek gaat over verlies en dood. Iedereen verwerkt dit anders en voor iedereen heeft dit een andere invulling. De dood is een zwaar onderwerp, maar Claudel verwoordt dit ingetogen zonder dramatisch te zijn. Het is eerder een verhaal van hoop; hoop dat schuilgaat onder de onwezenlijke dood. Het verhaal begint traag en het dient ook traag en doordenkend gelezen te worden.
De beschrijving van het uiterlijk van de personages zijn niet in detail beschreven, maar de karakters, gevoelens en visies zijn met diepgang uitgewerkt zodat ze iets van herkenbaar hebben door de lezer. Emoties zoals verdriet, geluk, haat en agressie zijn uitermate goed beschreven zodanig dat ze uit het boek druipen. De metaforen die de auteur gebruikt zijn subliem en doen het boek leven.

Philippe Claudel is er ook in geslaagd om onder het hoofdthema andere maatschappelijke thema’s aan te brengen. De haat-liefdeverhouding met zijn moeder waarin geen plaats was voor affectie tijdens zijn kinderjaren. Hoe komt het dan dat hij toch liefde voelt voor vrouwen zoals zijn grootmoeder, mevrouw Outsander en het meisje van de bakker? En ook: hij houdt van haar evenveel dan dat hij haar haat zonder een oordeel te vellen.
Zelfonderzoek is ook een onderliggend thema. Door zichzelf vragen te stellen en eerlijk naar hemzelf te kijken, te luisteren naar anderen en naar hen te kijken bevordert hij zijn rouwproces. Bijvoorbeeld zijn verlatingsangst, gekweekt in zijn kinderjaren. Hij heeft angst dat hij Paule zal vergeten als hij haar dood verwerkt heeft.
Claudel maakt ook meesterlijk gebruik van tegenstellingen zonder de indruk te krijgen dat ze geforceerd tegen mekaar op gezet zijn. Gelovig-ongelovig, haat-liefde, hoeren-kerklopers, dood-hoop, ernstig-grappig, … .

Het einde is niet heel verrassend. Maar dat is niet het doel van Claudel geweest denk ik.

Tenslotte, voor mij de twee meest aandoenbare citaten uit ‘Rivier van vergetelheid’:
P 22: ‘… een tweede Paule in mijn herinnering heb, opnieuw geschapen, onstoffelijk, geboren uit de levende vrouw van toen…’
p. 92 :’ Aarde heeft twee gezichten: een aangename plek vol bloemen en mooi marmer, en de vreemde achterkant ervan waar nooit meer iets verrijst.’