Bajao Laut en hun saitan

‘Deze opdracht zal de inzet van al je geestelijke en fysieke vermogens vergen.’ De boodschap voor Maksim is duidelijk: hij moet de eigendommen van zeemeermin Oceane terugbrengen naar haar zee. Frans van Duijn beschrijft in Oceane de missie van de dertienjarige Maksim en vertelt over de onbekende zeezigeuners van de Filippijnen. Een interessant en gewaagd concept dat door gebrek aan diepgang helaas niet goed tot zijn recht komt.  

Maksim vindt op het strand een groot bot. Al snel komt hij in contact met Huug van der Niet, een kluizenaar. Huug vertelt hem over de zeemeermin Oceane, die hij met zijn vrienden jaren geleden vond en vermoordde. Hij heeft haar oorbellen nog steeds en sindsdien rust er een vloek op de vriendengroep. Huug heeft Maksims vader gevraagd de oorbellen terug te geven aan de familie van Oceane bij de Filippijnen. Hij heeft dit nagelaten. Huug vraagt nu hetzelfde aan Maksim. Gelooft Maksim Huug en kan hij de opdracht vervullen?  

Frans van Duijn begint zijn verhaal zeer afstandelijk. Door gedachten heel letterlijk weer te geven (‘Maksim zweeg en dacht: getikt, gestoord en verschrikkelijk zielig’) maakt hij sommige passages onwerkelijk en ontneemt hij je de kans een te worden met Maksim. Daarbij is zijn toonzetting verwarrend. Enerzijds is het taalgebruik van Maksim kinderlijk, anderzijds gebruikt Van Duijn woorden als ‘gelauwerd maritiem’ en ‘zocht naarstig’ die niet passen bij een kind van dertien. Daarentegen beschrijft hij verschillende dialogen prachtig en erg geloofwaardig. Ook de vergelijkingen die hij maakt – ‘meteen graaide hij naar de tas, zoals een dorstige naar een fles water zou grijpen’ – verrijken het verhaal.  

Gelukkig draait Oceane vrij snel en voert Van Duijn het tempo op. Via verschillende cliffhangers en wendingen brengt hij spanning aan in het verhaal. De vele mooie open plekken, waarbij de auteur informatie achterhoudt, zorgen ervoor dat je het boek moeilijk aan de kant kunt leggen. Vanaf het moment dat Maksim de kluizenaar ontmoet en het verhaal over Oceane hoort, wordt het verhaal interessant. Met de introductie van de zeezigeuners van de Filippijnen laat Van Duijn zien dat hij onderzoek heeft verricht. De ‘Bajao’ met hun ‘saitan’ en ‘jin’ leven bij de Filippijnen op het water. Deze kennis maakt je aan het twijfelen. Als zeezigeuners bestaan, bestaan zeemeerminnen dan misschien ook echt? De Bajao Laut geven het verhaal zeker een extra dimensie!  

Helaas werkt de schrijver het verhaal van de Bajao Laut mager uit. Op het moment dat het verhaal interessant begint te worden, stopt het. Het onbekende, de Bajao Laut, komt op die manier niet tot haar recht. Hiermee creëert Van Duijn een verhaal met weinig diepgang. Aan het karakter van Maksim is maar weinig inhoud gegeven: aan het eind van het verhaal weet je niet zo heel veel méér over hem. Daarbij passen sommige gebeurtenissen en zinsneden niet bij deze dertienjarige jongen. Zo vindt hij een bot van een mammoet, maar lijkt dit hem niets te doen en passen zinnen als ‘toch werd hij snel weer rustig, ook om zijn energie te besparen’ niet in de gedachtegang van een tiener. Ook de gedachtegang van Maksim is moeilijk te volgen. Maksim concludeert ‘….was het leven van deze man definitief veranderd door een hersenschim’ over de kluizenaar. Een paar gebeurtenissen later denkt Maksim heel kinderlijk. Deze tegenstrijdigheden maken het verhaal onrealistisch.  

Al met al is Oceane, ondanks het interessante, korte deel over de Bajao Laut, een verhaal dat sterkt wisselt als het gaat om inhoud en spanning. Door de geringe uitwerking van de thematiek en de wisselende schrijfstijl lukt het je niet om geboeid te blijven. De onverwachte wendingen en de cliffhangers in combinatie met de mooie vergelijkingen maken het verhaal interessanter, maar weten de hoeveelheid onrealistische elementen niet te overtreffen. Oceane vormt een prima alternatief voor wie op zoek is naar een avontuurlijk boek vol gebeurtenissen, maar wie op zoek is naar een verhaal met diepgang en een uitgewerkt thema, doet er beter aan Oceane over te slaan.