Zoeken naar aliens is geen sciencefiction

Een boek over buitenaardse wezens wordt al snel voor sciencefiction versleten. Hallo daar! van de Zwitserse hoogleraar astrofysica Ben Moore geeft daar zijn eigen twist aan. Het boek gaat over het ontstaan van leven, de ontwikkeling van eencellig naar meercellig leven, overleven en evolueren en over mogelijke vormen van buitenaards leven.

De eerste hoofdstukken behandelen het leven op aarde, maar op zo’n manier dat al de basis wordt gelegd voor het tweede deel. Moore benadert onze wereld als één van de zeer velen waar leven kan zijn ontstaan. Het ontstaan en de ontwikkeling van levende organismen is hier gebeurd, dus waarom niet elders. Hij legt uit waarom het zo moeilijk is om ander leven, op andere planeten te detecteren – afstand, tijd van onderzoek, mate van ontwikkeling – en hoe makkelijk het is om te missen als zelfs een massief ruimteschip onze aarde zou naderen. Ook legt hij de huidige methodieken uit om, ondanks dat het heel moeilijk is, toch planeten bij andere sterren te detecteren.

Moore gaat op zoek naar de oorsprong van ons leven: komt het van de aarde of toch uit de ruimte? Wat zijn de voorwaarden om een set moleculen ‘levend’ te noemen? En wat voor soorten leven bestaan er? Een heel hoofdstuk wordt gewijd aan wat Moore ‘leven op de inhaalstrook’ noemt: leven op plekken waar het bijzonder onherbergzaam, gevaarlijk of extreem is.

Dat alles past hij toe in zijn zoektocht naar aliens. Eerst gaat hij het hele eigen zonnestelsel door, op zoek naar plekken waar eventueel buitenaards leven zich schuil zou kunnen houden. En dat zijn meer plekken dan je zou denken. Maar het gaat dan wel om primitievere vormen. En zelfs zo dicht bij huis hebben we nog geen spoor van ze ontdekt. Dat maakt dat zijn volgende sprong door hemzelf ‘dromen van aliens’ wordt genoemd. Op wat voor manieren kunnen we te maken krijgen met buitenaardsen? Hoe zouden ze er uit kunnen zien? Hoe verhouden de bedenksels van sciencefictionauteurs en -filmmakers zich tot de wetenschappelijke mogelijkheden.

Het is dromen, want we weten nog helemaal niets – zelfs niet of er überhaupt aliens bestaan – maar het is wel intelligent en onderbouwd dromen. Moore sluit weinig uit, maar zegt wel waarom bepaalde wezens onwaarschijnlijk zijn. Ook neemt hij geen harde stelling over of en zo ja wanneer we aliens gaan ontdekken. Maar hij is er persoonlijk wel van overtuigd en hij vindt het denkbaar dat we ze in onze generatie nog gaan ontdekken. Daarvoor draagt hij vele redenen aan: nieuwe onderzoeksmethoden, nieuwe telescopen, nieuwe sensoren en ruimtemissies. Zoals Moore stelt: ‘Dat onze wereld een gewone wereld is, is een van de grote ontdekkingen van onze tijd. Maar ons begrip van onze plaats in de kosmos staat nog in zijn kinderschoenen. Ik verheug me al op de ontdekkingen die de komende twintig jaar zullen brengen. En als er één ontdekking is die richting kan geven aan de ontwikkeling van de mensheid, is het de wetenschap dat we niet alleen zijn in het heelal – dat zou zeker een ingrijpende invloed hebben op de mensheid.’

Door de wetenschappelijke onderbouwing, worden Moores speculaties en analyses geloofwaardig neergezet. Dat is knap in een veld waar nog geen greintje bewijs is dat het een écht wetenschappelijk veld is. Dat maakt dat dit boek net van de drie naar de vier sterren doorstoot. Hallo daar! is ook voor leken uitstekend leesbaar, het is in een toegankelijke stijl geschreven en alle technische elementen zijn in een 'gewone taal' beschreven.

Elk hoofdstuk heeft een openingspagina, met daarop een tekening van een wezen. In het voorwoord wordt de lezer uitgedaagd mee te raden welk wezen bestaat op aarde en welke voortkomt uit sciencefiction. Moeilijke klus! Ik herkende er maar een paar, doe jij het beter?