We hebben het allemaal al eens eerder gelezen

De Franse auteur Chrétien de Troyes (1135-1183?) schreef vijf ridderromans rond het thema van koning Arthur. Vermoedelijk overleed hij tijdens het schrijven van zijn laatste, Perceval ou le conte du graal (Perceval of het verhaal van de graal). In de eeuwen daarna hebben talloze kunstenaars, denkers en (vooral) fantasten aan dit onaffe werk een aanvaardbaar slot willen breien. De benaderingen varieerden van dramatisch en ernstig tot ludiek en absurd: Wagners opera Persifal, Dan Browns De Da Vinci code, Indiana Jones and the Last Crusade, Monty Python and the Holy Grail, enz. Er zijn honderden voorbeelden, uit alle kunstvormen. Door in Erfgename van de graal Chrétien de Troyes zelf op te voeren als een van de hoofdpersonages, heeft de Britse schrijver Tom Harper alvast een interessante invalshoek gevonden. Harpers thrillers spelen zich af in het heden, maar de bron van alle 'onheil' ontspringt steevast in een ver verleden...

Ellie Stanton krijgt een royaal betaalde job aangeboden bij de zeer oude, zeer exclusieve Monsalvat Bank in de Londense City. Het is haar aanvankelijk een raadsel wat zij als hoogopgeleide mediëviste bij zo'n zakenbank kan uitrichten, maar vrij vlug draait ze volop mee in de financiële business. De bank heeft haar echter niet zonder bijbedoelingen aangeworven: ze weet het zelf niet, maar Ellie is een cruciale pion in een eeuwenoude tweestrijd tussen de bank en een geheime broederschap met als inzet: de mysterieuze graal. Als ze van de broederschap verneemt dat ze door de bank misbruikt wordt en waarom, start ze samen met haar vriend Doug een eigen onderzoek. Dat voert hen terug naar de twaalfde eeuw, naar Chrétien de Troyes in wiens geschriften blijkbaar een aantal geheime codes en structuren verborgen zitten. Naarmate Ellie en Doug meer ontdekken en ontcijferen, worden ze almaar intenser opgejaagd door de moorddadige handlangers van de Monsalvat Bank...

Het boek begint goed en boeiend. Harper start beide verhaallijnen - die in het heden rond Ellie Stanton en die rond Chrétien de Troyes in de twaalfde eeuw - vrijwel gelijktijdig op. Vanaf dan schakelt hij heel vaak heen en weer, en dat zorgt voor aangename afwisseling. Met gedegen onderzoek en intelligente benadering als fundamenten lijkt hier een verhaal te groeien waarin de betekenis van de graal eindelijk tot zijn essentie wordt teruggebracht. De graal is immers een verzinsel van Chrétien de Troyes; in zijn verhaal is het gewoon een met edelstenen versierde gouden schaal waarin een hostie wordt bewaard.

Maar helaas... Goed halverwege het boek verdwijnen al die positieve indrukken een na een. In plaats van de realistische benadering van het fenomeen van de graal aan te houden, zwicht ook Harper voor de vage mystiek, de opgeklopte legenden en de verzonnen krachten die het (on)ding door de eeuwen heen meekreeg. Het verhaal over de omzwervingen van Chrétien de Troyes zakt als eerste door de mand: het is te lang uitgesponnen, met veel omslachtige verslagen van riddertoernooien en zwaardgevechten, en vertelseltjes over allerhande niks ter zake doende trivialiteiten. Het hele verhaal rond Chrétien de Troyes lijkt er te zijn bijgesleept om de hedendaagse gebeurtenissen historisch te omkaderen; historisch verantwoorden doet deze verhaallijn echter allerminst, en dat hadden we van de historicus Tom Harper wel mogen verwachten.

De verhaallijn rond Ellie en Doug houdt iets langer stand, maar van zodra de klopjacht op hen en hun wetenschap begint, kiest Harper resoluut voor de actie en laat hij het duo rondtollen op een carrousel vol valkuilen, boobytraps, wolfijzers en schietgeweren waar Indiana Jones jaloers van zou worden. Af en toe probeert hij de authenticiteit enigszins op te houden met een schaakprobleem hier en wat wiskundige hocus pocus daar, maar die stellen alleen maar teleur door hun gebrek aan originaliteit: had Harper nu echt niks uniekers kunnen vinden dan paardensprongcombinaties en de gulden snede? Werkelijk al te gemakzuchtig allemaal! Asterix' ketel met toverdrank had trouwens ook niet misstaan in dit verhaal, maar misschien heeft Harper die wonderbaarlijke verhalen nooit gelezen.

Tom Harper heeft zijn best gedaan. Erfgename van de graal is vloeiend geschreven en vlot leesbaar en de auteur weet iets van spanningsopbouw, maar laten we eerlijk zijn: we hebben het allemaal al eens eerder gelezen. En over de karakterprofilering van de personages kunnen we kort zijn: die is er niet.

Dan maar een interessant weetje om mee af te sluiten: Chrétien de Troyes was dan wel een Fransman, zijn Perceval ou le conte du graal schreef hij in opdracht van Filips van de Elzas, graaf van Vlaanderen. Ziezo, hebben we toch nog iets geleerd...