Jasmijn mag er zijn!

‘A writers duty is to register what it is like for him or her to be in the world’
Zadie Smith

Met dit citaat begint ‘Zondagskind’ van Judith Visser. Ze nam dit citaat letterlijk en schreef een boek over hoe het is om als kind op te groeien met Asperger, een vorm van autisme. Het resultaat overtreft alle verwachtingen. Het boek is indringend, emotioneel overweldigend en ontroerend door zowel de eenvoud als de complexheid van de innerlijke roerselen van Jasmijn, de hoofdpersoon.

Het verhaal begint wanneer Jasmijn Vink negentien jaar oud is en probeert om haar rijbewijs te halen. Ze vertelt ons hoe het voor haar is om auto te rijden en aan het verkeer deel te nemen. Duidelijk is dat het haar nooit zal lukken om het gewenste papiertje te bemachtigen. Enige jaren later krijgt Jasmijn de diagnose Asperger, een aangeboren stoornis in de informatieverwerking van de hersenen waardoor communicatie en aansluiting vinden bij anderen maar moeizaam verloopt.
Na dit intro beschrijft de auteur het leven van Jasmijn in chronologische volgorde vanaf haar vierde jaar. Ze toont ons op hoeveel onbegrip Jasmijn stuit en hoe fijn het is om ouders te hebben die haar vrij laten. Ze heeft hond Senta als beste vriendin en zonder haar zou ze zich niet zou weten te redden.
Het verhaal eindigt wanneer Jasmijn begin twintig is. Haar vriendin Kirstin die kinderen met autisme is tegengekomen, vraagt haar om zich te laten testen op autisme zodat Jasmijn een antwoord krijgt op de vraag waarom ze is zoals ze is.

De schrijfster weet zelf alles van Asperger. Zij is net als Jasmijn opgegroeid zonder te weten dat zij deze vorm van autisme had. Pas vier jaar geleden kreeg ze zelf de diagnose. De ervaringen van Jasmijn zijn dan ook letterlijk de ervaringen die Judith in haar jeugd beleefde. Zondagskind is daarom eerder een autobiografische roman dan zo maar een roman over een meisje met Asperger.

Wanneer je je in dit boek begeeft sleept Jasmijn je mee in haar belevingswereld. Het is net alsof je in haar hoofd mag meeliften en al haar ervaringen zelf ondervindt. Regelmatig leidt dat tot waterlanders, zoals wanneer haar hond sterft. Voor ons ‘normalo’s is zo’n situatie al heel heftig, voor Jasmijn is dit verlies vele malen groter want zij verliest niet alleen een geliefd huisdier maar haar steun en toeverlaat. Senta was haar anker om in de woelige baren van de werkelijkheid te kunnen blijven staan.

Jasmijn roept op ook bewondering op vanwege de creatieve manier waarop zij problemen te lijf gaat. Wanneer lawaai haar teveel wordt, stopt ze bijvoorbeeld oordopjes in haar oren. Ze is uitermate oplossingsgericht. Alleen jammer dat de rest van de wereld haar oplossingen niet zo ziet zitten.
Voor haarzelf zijn haar keuzes simpelweg logisch. Dat ze daarmee andere mensen kwetst heeft ze niet altijd door, maar zelfs als het wel door heeft, kan ze vaak geen andere oplossing vinden.

Het ontbreekt Jasmijn ook niet vechtlust. Wanneer ze iets de moeite waard vindt vecht ze ervoor tot het einde. Wanneer het haar niet zo boeit, is het voor haar vanzelfsprekend dat ze het ook niet probeert. Voor haar is dit heel logisch en simpel. De buitenwereld vindt haar echter complex en onbegrijpelijk.
Deze tegenstelling leidt vanzelfsprekend ook tot pijnlijke situaties waarin Jasmijn een uitweg dient te vinden maar vaak pijnlijk tekort schiet omdat ze de vaardigheden hiervoor niet bezit. De manier waarop de auteur dit beschrijft, zorgt ervoor dat je Jasmijn in je hart sluit.

Het is ontroerend om getuige te mogen zijn van de innerlijke leefwereld van Jasmijn, het meisje met Asperger. Ik raad iedereen aan om dit boek eens te lezen zodat we allemaal weten hoe het is om anders te zijn en niet anders te kunnen. Jasmijn mag er zijn.