Vermoeidheid Overheerst

‘O, er is meer dan genoeg hoop, er is oneindig veel hoop- maar niet voor ons.’

Met dit citaat van Kafka stort Steve Toltz ons in een moeras van ellende. Hoop doet leven maar dat geldt niet voor Aldo, de hoofdpersoon in dit boek. Sterker nog Aldo, hoopt zo snel mogelijk aan het leven te kunnen ontsnappen. De dood is zijn enige lichtpuntje, zijn rots in de branding. Maar helaas, ook dat lijkt niet voor hem weggelegd. De ene na de andere poging strandt. Hoeveel pech kan een mens hebben?

In Moeras vertelt Toltz ons het verhaal van de vriendschap tussen Liam en Aldo. Liam is een gemankeerde schrijver die zijn muze maar niet kan vinden en Aldo weet zichzelf met een onuitputtelijke energie steeds verder in de nesten te werken. En als hij niet zelf degene is die problemen creëert dan weten de problemen hem wel te vinden. Hij is een magneet voor pech.
De vriendschap tussen beiden is onevenwichtig. Liam is Aldo’s redder in nood en luisterend oor. De vriendschap wordt ietwat gelijker wanneer Liam Aldo tot zijn muze bombardeert.

De voorkant belooft een krankzinnige inventieve donkere komedie. De humor is zeker aanwezig en voornamelijk van de zwarte soort. De opmerking ‘Je hebt tenminste je gezondheid nog’ betekent volgens Aldo dat je altijd nog je organen kunt verpatsen. Deze uitlatingen bezorgen je momenten van gegniffel maar hebben soms een pijnlijk randje. Bovendien gaat Aldo tot vervelens toe door met het poneren van dit soort oneliners. In ellenlange monologen spuit hij zijn gal. Dat gaat op een gegeven moment vermoeien en voegt niets meer toe. Dat geldt ook voor de moeilijke medische termen die Toltz regelmatig rondstrooit.

Het is vooral nieuwsgierigheid die je geboeid houdt. De schrijver werpt ons kleine brokjes informatie toe die vragen om verklaring. Het begint met de vraag waarom Aldo in een rolstoel zit. Langzaam en door middel van flash backs krijgen we zijn verhaal te horen. Tijdens de ontwikkeling van het verhaal blijken er andere schokkende dingen aan de hand te zijn. Zo duikt de vraag op waarom Aldo in de gevangenis zit, wie heeft Aldo vermoord? En weer krijgen we niet direct antwoord. Tot aan het einde laat de schrijver je in het ongewisse en een onverwachte plotwending aan het einde geeft het boek een zeer nodige verfrissende wending.

Gelukkig is ook de vorm waarin het boek verteld wordt verrassend. Toltz gebruikt diverse technieken om je bij de les te houden. Naast het gebruik van flash-backs laat hij Liam en Aldo afzonderlijk hun verhaal vertellen. Bijzonder is dat Aldo zijn verhaal tijdens een rechtszitting aan de rechter vertelt. En ook zijn gesprek met God is een creatieve vondst.

Ondanks de creatieve vorm die Tolzt gebruikt om zijn verhaal te vertellen overheerst het gevoel van vermoeidheid. Het onophoudelijke gebraak van Aldo’s negatieve gedachten verveelt, de plotselinge plotwendingen ten spijt.