Ulysses van manuscript tot boek
James Joyce begint in 1914 met het schrijven van Ulysses. Vanaf 1918 wordt het als feuilleton gepubliceerd in het tijdschrift The Little Review. Tot hoofdstuk Nausicaä verschijnt, de uitgeverij krijgt klachten over de obscene inhoud van deze episode.
Inmiddels heeft Joyce zich in Parijs gevestigd. In Shakespeare and Company, de boekhandel van de Amerikaanse Sylvia Beach, treffen schrijvers elkaar. Ook Joyce is er regelmatig te vinden. Sylvia laat drukker Darantière in Dijon 1000 stuks van Ulysses drukken. Op zijn verjaardag, 2 februari 1922 krijgt Joyce het eerste exemplaar in handen.
Afbeelding Joyce en Sylvia Beach voor Shakespeare and Company (bron: joyce-ulysses.net)
In 1929 wordt de klacht tegen de uitgeverij behandeld en komt het tot een publicatieverbod in de Verenigde Staten. Dit verbod wordt pas in 1933 opgeheven nadat uitgever Random House bewust een exemplaar van een Franse uitgave laat invoeren en door de douane in beslag laat nemen met de bedoeling de zaak nogmaals aanhangig te maken voor de rechtbank. Deze keer krijgt de uitgever gelijk en kan het boek ook in de Verenigde Staten uitgegeven en verkocht worden.
Ook in Groot-Brittannië verloopt het uitgeven niet vlekkeloos, pas in '36 komt er een eerste druk van uitgeverij The Bodley Head. Deze eerste editie zal vanaf 1924 nog 10 herdrukken kennen, voor het boek zou verschijnen bij reguliere uitgeverijen.
1ste uitgave (VS 1922), The pirated Roth edition (New York 1929) en de Franse vertaling (1929)
In Frankrijk was er in 1929 al een vertaling: Ulysse, vertaald door Auguste Morel, geassisteerd door Stuart Gilbert, en herzien door Valéry Larbaud en de schrijver zelf.
De Ulysses in het Duits verscheen in 1927, en de Zweden konden net als de Denen al in 1946 over een exemplaar in hun eigen taal beschikken.
NL vertalingen
- 1969- Vertaald door John Vandenbergh. Uitgegeven door de Bezige Bij. Titel Ulysses
- 1994- Vertaald door Paul Claes en Mon Nys. Uitgegeven door de Bezige Bij. Titel Ulysses
- 2012- Vertaald door Erik Bindervoet en Robbert-Jan Henkes. Uitgegeven door Athenaeum-Polak & Van Gennep. Titel Ulixes
Zie ook Over de Nederlandstalige receptie en de vertalingen van een onleesbare roman - Wil Ulehake