Het ego als credo

Moeilijk. Vunzig ook. Maar toch literair. Absoluut. David Nolens zette een mooie verhaalconstructie op. Een psychiater komt aan het einde van zijn loopbaan en stelt vast dat hij zijn hele carrière lang eigenlijk vooral veel tijd verloren heeft (heeft het gevoel de mensen niet echt te hebben geholpen) en met zijn patiënten hun beurs gerammeld heeft. Hij komt namelijk tot de slotsom dat niet zijn patiënten, maar vooral hijzelf een zieke geest heeft. Hij beseft dat hij enkel zijn eigen persoontje als maatstaf heeft genomen voor wat als ‘normaal’ gedrag kan beschouwd worden. Aan het einde van het boek bekent hij echter dat hijzelf eigenlijk helemaal niet zo’n kies mensbeeld heeft nagestreefd, meer zelfs: in zijn jeugdige jaren streefde hij –geheel in de tijdsgeest- naar het beleven van de losse zeden. Uitgerekend zijn laatste patiënt, Martin, bleek als kind van zeven het slachtoffer te zijn geworden van de perverse, zieke geest van de toen twintigjarige psychiater in spe (maar herkent de ‘dokter’ niet tijdens de consultaties). Martin, een in zichzelf gekeerde controlefreak (die niet toevallig in de controlekamer van BASF werkt), worstelt al zijn hele leven lang met zijn geaardheid. Zwijgen is zijn handelsmerk (stilte voor iedereen). Omdat hij daardoor geen gemeenschap meer wil met zijn vrouw, komt deze laatste te rade bij de psychiater en kan ze haar echtgenoot ertoe overhalen om ook bij hem op consultatie te gaan. Zij (Sarah) moet daarvoor echter wel het pad effenen door zelf enkele keren bij de psychiater op consultatie te komen. Tijdens deze consultaties gaat de psychiater echter van lieverlee zijn zieleroerselen aan Sarah toevertrouwen en wil hij haar betalen, i.p.v. zij hem. Zijn liefde voor deze vrouw belet hem om haar als patiënt verder te kunnen helpen. Maar niet alleen de psychiater vleit zich (letterlijk) aan de borst van Sarah. Ook de president, de koning, de minister, de “zwartzak” (de Vlaams Belanger), de popmuzikant, de hoofdredacteur, de kardinaal, de allochtoon, een koppel en hun baby krijgen de borst van Sarah (melk voor iedereen). Met dit gebaar biedt ze troost en rust aan allen die gefrusteerd zijn.

Dit boek, vol metaforen en filosofische bespiegelingen, brengt eigenlijk een haarscherpe analyse van ons tijdsbestel: Vlaanderen anno 2008. God is dood. Iedereen gelooft enkel nog in zichzelf. Het ego als credo! Mensen sterven aan zichzelf. Vereenzamen. Raken gefrustreerd, opgesloten in zichzelf. Zelfs de psychiater biedt geen uitkomst meer (Martin wordt niet echt geholpen door de psychiater, meer nog: zijn probleem heeft hij zelfs aan hem te ‘danken’). Ook voor Sarah biedt de psychiater geen luisterend oor; hij wordt enkel verliefd op haar en wil de rollen omkeren. Resten nog als redding voor de moedelozen: de kunst en de liefde. Alleen kunst kan de wereld redden. En de liefde: de melk uit de borst van Sarah als metafoor voor de (moeder)liefde die alles overwint en de enige energiebron is waaraan de mensheid zich laven kan ...