Hoe brengen we de Nederlandstalige thriller onder de aandacht?

Door Peter Kuijt

Er zijn nieuwe iconen nodig

Roel Janssen (Gouden Strop-winnaar, De witwasser): 'Ik zie veel obstakels.

• Nieuw schrijftalent is schaars of zoekt het niet meer in het genre spannende boeken.
• Er zijn nauwelijks "opvolgers" van de oude garde.
• De uitgeverijen zetten nog steeds zwaar in op buitenlandse thrillerauteurs. Jo Nesbø, Robert Harris, Karin Slaughter. Daar gaat meer budget in zitten dan in de promotie van nieuw talent.
• Sommige uitgeverijen verkeren in zwaar weer, zo bezuinigt De Bezige Bij / Cargo op de papier- en drukkwaliteit.
• Boeken van BN'ers, ook als ze door een ghostwriter geschreven zijn, krijgen media-aandacht. Als er al aandacht voor andere boeken is, is dat vanwege vriendjespolitiek (Bert Wagendorp, Anna van den Breemer, beiden de Volkskrant), voor 'literaire' schrijvers of onbekende schrijvers die net zo slecht uit hun woorden komen als ze verkopen. Brommer op Zee besteedde nooit aandacht aan een spannend boek, het nieuwe boekenprogramma van Eus is een aanfluiting en zal geen lang leven beschoren zijn.
• Het Fonds voor de Letteren geeft bij mijn weten nog steeds geen stipendia aan spannendeboekenschrijvers.
• De waardering voor de Gouden Strop staat nog altijd in geen verhouding tot die voor Libris en andere 'literaire' prijzen.
• Boekenbijlages van kranten zijn een schim van wat ze waren, een hobbytuin van de redacteuren (Michel Krielaars in NRC) en rubriekjes over 'thrillers' (de Volkskrant) zijn armzalig bedeeld en ook daarin worden dan vooral buitenlandse auteurs besproken.
  
  

Dit is allemaal jammer, want thrillers – van bekende en minder bekende auteurs – behandelen over het algemeen méér maatschappelijke vraagstukken, actualiteit of historische context dan de zogeheten literaire romans. Er valt inhoudelijk vaak veel van te leren, buiten het plotgedreven verhaal en de personages. Het is mij een raadsel waarom uitgeverijen, media en boekhandels hier niet meer op inspelen. Interessant fenomeen zijn enkele auteurs die hun eigen boeken uitgeven en/of zelf promoten buiten alle kanalen om: zie Frank Krake en Jeroen Windmeijer.

Je kunt voor de toekomst denken aan online publicaties in plaats van papieren boeken, doelgerichter promotie via sociale media, actiever promotiebeleid, prestigeverhoging van de Gouden Strop, thrillerfestivals die aansluiten bij populaire evenementen. En net zoals bij sport of muziek: er zijn nieuwe iconen nodig. Nieuw talent dat succes uitstraalt en een nieuw, jonger publiek aanspreekt.'

Een goed boek

Elvin Post (Gouden Strop-winnaar, Breekpunt): 'Duidelijke afspraken maken met je uitgever over de marketing is altijd een goed idee. Maar uiteindelijk moet vooral het boek goed zijn. Gelukkig hebben we in Nederland inmiddels een aanzienlijk aantal zeer succesvolle thrillerschrijvers. Dat is mooi om te zien.'

Desnoods Inez Weski op vrije voeten

Tomas Ross (drievoudig Gouden Strop-winnaar, Poetins dochter): '"Koopt Nederlandsche waar, dan helpen wij elkaar", zo luidde de reclameslogan tijdens die andere crisis, de wereldcrisis begin jaren dertig. Maar met zo’n slogan alleen schiet je niet op. Wat bijvoorbeeld te doen? Je moet de Gouden Strop niet tijdens een uurtje op een doordeweekse dag in een bibliotheekzaaltje uitreiken, maar tijdens een avond in een chique gelegenheid zoals voorheen de Rotterdamse schouwburg, het Amstelhotel, Frascati, De Rode Hoed, Felix Meritis. Zoals andere literaire prijzen die daar wel door uitgevers en CPNB worden georganiseerd.

Nodig daar als eregast(e) geen al dan niet bekende buitenlandse auteur voor uit (ze lachen zich krom in Stockholm), maar een aansprekende Nederlander (m/v). Een landelijk bekende politicus/politica, acteur/actrice, tv-personality, het hoofd van de AIVD , desnoods Inez Weski op vrije voeten. Je genereert er veel meer publiciteit mee. Geef die er ook aan, schakel je perscontacten in. Vroeger – toen lang niet alles beter was – was het NOS-journaal erbij, hadden landelijke dagbladen als NRC en de Volkskrant voorbeschouwingen, interviews met de genomineerden.

LEES VERDER / Sander Verheijen: 'Ik kan alleen maar blij zijn met meer en langer aandacht voor het thrillergenre'

Uitgevers en boekhandelaren zouden de genomineerde boeken enkele weken voor de uitreiking moeten promoten. Zij zijn aangesloten bij de CPNB, de "P" staat voor "Propaganda". Wel voor de Boekenweek, voor de Publieksprijs, voor de Kinderboekenweek, waarom niet net zo intensief en met aandacht voor de Nederlandse auteurs in het o zo populaire thrillergenre. Hup, tijdens die Thriller Weken vaderlandse thrillers in de etalage, advertenties voor de titels, veel meer effect dan een als stofzuigervertegenwoordiger rondreizende misdaadauteur naar dertig luisteraars in lokale bibliotheken, die tijd is echt voorbij.

Breng tijdens de Thriller Weken het geschenkboekje weer terug, geschreven door een Nederlandse misdaadauteur (m/v). En als je het dan wilt laten samenstellen door een BN'er, dan door Barry Atsma ("de nieuwe 007"), John van den Heuvel, of desnoods Inez Weski op vrije voeten, maar niet weken later door Matthijs van Nieuwkerk of Anna Drijver met verhalen van Heleen van Royen en Maarten Biesheuvel. Of erger.

Uitgevers moeten qua marketing en betaalde promotie veel meer aandacht/geld besteden voor hun Nederlandse auteurs, met name hun debutanten. Zo creëer je een kweekvijver voor talent (zie de Scandinaviërs). Baldacci verkoopt toch wel, Esther Verhoef ook, maar John Kuipers of Gerrit Barendrecht niet, ondanks lovende recensies en het winnen van prijzen.

Stimuleer als GNM (Genootschap van Nederlandstalige Misdaadaureurs) meer aandacht in de boekenbijlagen van de dag- en weekbladen. Nu is dat af en toe een rubriekje en dan nog over een onbekende Japanse of Finse auteur in de Volkskrant. In diezelfde krant stond zaterdag 13 mei een interview met drie Spaanse auteurs die onder de naam Carmen Mola thrillers schrijven, een recensie van de nieuwe misdaadroman van de Amerikaanse Rebecca Makkai (wordt verdorie in juni ook nog besproken in de Volkskrant Leesclub). In een klein, armoedig kadertje werd in twee zinnen de Thriller Weken belicht die volgens de krant 16 mei (sic!) zouden beginnen.

Volgend jaar bij de Spaanse thrillerdagen heeft de krant El Pais een dubbelinterview met Willem Asman en Tomas Ross.

En gij gleuft het.

Bij het GNM zijn recensenten aangesloten en journalisten die thrillers schrijven, die het Nederlandstalige spannende boek zouden kunnen promoten. Hetzelfde geldt voor de redacties van tv- en radioprogramma’s. Anna van den Breemer (Het perfecte zusje), de Volkskrant-journaliste en getrouwd met Özcan Akyol (Eus' Boekenclub) kan goed werk verrichten. Zelf werd ik na kritiek op het elitaire karakter van Brommer op Zee uitgenodigd voor het programma.

En ten slotte, het GNM kan veel meer doen dan een jaarlijkse vergadering (statuten, notulen, rondvraag) en een verwaterd Mystery Dinner uitsluitend voor leden te organiseren. Hebban en Zoetermeer (Thrillerfestival) doen hun best, maar in tegenstelling tot Duitsland, het Verenigd Koninkrijk of de Scandinavische landen hebben we geen spectaculair Crime Festival. Organiseer dat enkele dagen, reik dan de Gouden Strop uit, gooi er een paar populaire bands tegen aan, vertoon Nederlandse misdaadseries – ook die zijn beter dan ooit –, nodig de acteurs uit, laat desnoods Inez Weski op vrije voeten presenteren.

Waarom kunnen de Denen en Noren het wel en wij niet? Echt, we kunnen veel meer. En veel beter.'

Meer ruimte in kranten

Loes den Hollander (Geloof mij nooit): 'Ik ben ervan overtuigd dat het de hoogste tijd is om het werk van thrillerschrijvers meer ruimte te geven in kranten, radio en tv-programma’s. De uitzonderingen daargelaten besteden vooral toonaangevende kranten en goed bekeken televisieprogramma’s de meeste aandacht aan auteurs uit de zogeheten literaire hoek die over het algemeen veel minder boeken verkopen dan de thrillerschrijvers. Daarmee bedienen zij vooral de minderheid van lezers. Het is een bekend gegeven dat de jeugd steeds minder boeken leest, maar dat spanning en avontuur interessant zijn. Goed leesbare thrillers die ergens over gaan zouden via kranten, tijdschriften, radio en televisie veel meer onder de aandacht gebracht moeten worden en daardoor leesbevorderend kunnen werken. Om niet te spreken van meer leesplezier!'

Een soort bijproduct

John Kuipers (Gouden Strop-winnaar, Musserts schaduw): 'De sleutel tot alles lijkt me confrontatie. Ik vind de sector namelijk lijdzaam.

• Je zult om te beginnen de almacht van de publiciteit voor buitenlandse auteurs moeten doorbreken. Leuk dat Nicci (Gerrard & Sean) French in Amsterdam zijn, maar er zijn eveneens Nederlandse duo’s voorhanden.
• Zowel auteurs als uitgeverijen kunnen de journalist maar met moeite vinden. Ik heb veertig jaar in de journalistiek gezeten en nu nóg verbaas ik me over de knullige persberichten en gebrekkige contacten die de uitgevers met de media onderhouden.
• Een cadeauboekje voor de lezers? Géén buitenlandse schrijver vragen, dat kunnen we zelf ook wel en misschien nog wel beter.
• Ik weet niet goed raad met de diverse thrillerprijzen die er zijn. Zelf belandde ik afgelopen jaar vier keer op een lijst (long en short) en heb nu de Gouden Strop gewonnen. Is dat versnippering? Of is het juist goed? Telkens weer een andere prijs in de krant betekent immers aanhoudende publiciteit.
• Idem wat betreft de Misdaadauteurs. Zijn "we" nou goed georganiseerd of niet? En timmert de belangenclub nou wel of niet consequent en met nadruk (confronterend dus) aan de weg?
  
  

Ik kom pas net kijken, dat moet gezegd.

• Weten de uitgevers hun thrillerschrijvers eigenlijk goed uit te venten? Voelt niet zo aan. Het weggeven van allerlei leesexemplaren aan – voornamelijk – vrouwen die hun mening op Instagram of Twitter geven, leidt slechts tot holle en nog hollere frasen als: fantástisch, onvergelijkbaar, wát een plot, knaldebuut. Een aanhoudende inflatie die alle doorwrochte meningen teniet doet. Da’s op den duur geen propaganda maar juist een gevaar, omdat het door de eindeloze herhaling alle betekenis verliest. Ik lees nergens wát er dan zo geweldig is.
• Breng nou ’s eindelijk lezers, recensenten en auteurs samen. Letterlijk. En niet voortdurend dezelfde schrijvers, wissel af.
• De vakpers weet zich eigenlijk geen raad met de thrillerschrijvers. Daar draait vrijwel alles om de literatuur, inclusief de columns. Dat stáát beter. Het lijkt wel of men zich geen raad weet met het spannende genre. De belangenclub moet nodig eens bij de hoofdredacteuren op bezoek. Boekblad en Boekenpost, bijvoorbeeld, durven nauwelijks buiten hun oevers te treden. Heel merkwaardig.
• Staan we eigenlijk wel eens in de literaire bladen? Ik ben abonnee van De Parelduiker. Artikelen over thrillers: nooit. Ik vermoed dat ze kopij over misdaadliteratuur beschouwen als gezichtsverlies. Literatuur is verheven. Thrillers vormen een soort bijproduct, bestemd voor de mindere lezers. Nonsens: ook benaderen!
• In het verlengde van het vorige punt: zijn we nou eigenlijk een apart genre of behoren we tot de literatuur en moeten we elk bestaand onderscheid afschaffen? Hoezo zou een geweldige thrillerauteur eigenlijk de P.C. Hooft-prijs niet kunnen winnen? Omdat dat raar zou zijn? Nee, omdat de organisatie en die van andere prijzen zich geen raad weten met het spannende genre, al is het boek qua vorm, stijl en opbouw nog zo goed. Kortom: jezelf uitnodigen en eens gaan praten. We vallen toch onder proza? En de Prijs der Nederlandse Letteren? Nou, ik ken wel auteurs wier oeuvre beloond zou mogen worden.'

Ambassadeur

Anita Terpstra (Het huis van berouw): 'Er gebeurt al heel veel. Uitgeverijen zijn actief, auteurs zelf ook, er worden prijzen uitgereikt. Er zijn enthousiaste boekhandelaars, die zich opwerpen als ambassadeur, en dat geldt ook voor trouwe lezers, die zorgen voor mond-tot-mondreclame.'

Wat van ver komt

Hans Faber (De zondaar): 'Op het moment dat ik dit schrijf besteedt NRC weer eens aandacht aan thrillers. Aangezien ik de digitale versie van de krant lees, zie ik in één oogopslag wat de recensent in de afgelopen vijf maanden de moeite waard vond: De jongens van Biloxi (John Grisham), Advocaat van de duivel (Steve Cavanagh), Koekoeksjong (Camilla Läckberg) en als laatste Wie het eerst komt (Bo Svernström). Twee Zweden, een Amerikaan en een Ier. Twee boeken die zich in het hoge noorden afspelen, twee boeken over rechtszaken in de VS.

Toeval of niet, de keuze van de recensent reflecteert wat mij betreft wat er misgaat in het Nederlandse thrillerwereldje: we denken dat wat van ver komt goed is, of in ieder geval beter dan wat er van eigen bodem komt. Getuige ook de stapels Scandinaviërs en Engelstaligen bij de AKO en Bruna. En die steengoede thrillers van Nederlandse schrijvers? Die krijgen vaak niet het publiek dat ze verdienen, omdat ze weinig aandacht krijgen, boekinkopers liever voor veilige keuzes gaan en lezers daarom geen idee hebben wat hun wordt onthouden. Dat boek van Grisham is overigens zijn negenendertigste rechtbankthriller.'

QR-codes

Jeroen Windmeijer (Openbaring): 'Het is lastig omdat we afhankelijk zijn van de keuzes die kranten en tijdschriften maken. In de eerste plaats geldt dit voor de (geringe) ruimte die ze voor thrillers inruimen. In mijn krant Trouw wordt er bijna wekelijks – niet eens elke week dus – één thriller besproken. In de tweede plaats geldt dit voor de keuze van de redacteuren die een sterke voorkeur lijken te hebben voor Scandinavische en Angelsaksische thrillers. En waarom altijd maar weer de nieuwste Nicci French, Harlan Coben of John Grisham bespreken? Die kunnen het inmiddels wel op eigen kracht zou ik zo denken ... Het zou dus al helpen als er eens wat vaker werd gekozen voor een Nederlandse auteur. En ook in dat geval zou het aardig zijn om eens verder te kijken dan Saskia Noort, Esther Verhoef en Linda van Rijn – zonder natuurlijk ook maar iets af te doen aan het terechte succes van hun boeken.

LEES VERDER / Hebban interviewt Hebban Thrillerprijs 2023-winnaar Gerrit Barendrecht

Wat wij als schrijvers misschien zouden kunnen doen, is de couleur locale van onze boeken nóg sterker aan te zetten. In veel boeken krijg je vaak zó weinig van de omgeving mee, dat ze in een willekeurige stad in Nederland gesitueerd zouden kunnen zijn. En het hoeven geen VVV-folders te worden waarin keurig alle bezienswaardigheden van Haarlem, Zwolle, Sittard of Leeuwarden voorbijkomen. Mensen uit de betreffende stad zelf vinden de herkenbaarheid leuk, voor buitenstaanders is het gewoon een Nederlands decor en voor toeristen/dagjesmensen kan het leuk zijn om het boek te lezen als ze in die stad of regio op bezoek zijn. In mijn eigen boeken speelt Leiden vaak een heel grote rol. Bij mijn eerste drie boeken heb ik zelf wandelboekjes laten maken, compleet met QR-codes. Als je die scant, hoor je mij een scène voorlezen op de plek waar je op dat moment staat. Met een stadsgids doe ik ook stadswandelingen waarbij hij de echte geschiedenis van bijvoorbeeld de Pilgrim Fathers vertelt en ik uit mijn boek voorlees.'

Influencers

Jac. Toes (Gouden Strop-winnaar, Moordzaak zonder lijk): 'Voor deze vraag ben ik te rade gegaan bij mijn favoriete boekverkoopster. Voor haar is het vechten tegen de bierkaai, meldt ze. Het blijft een lastig genre dat moeilijk verkoopt, maar dat geldt ook voor Nederlandse fictie in het algemeen. Er zijn geen boekenprogramma's meer, de boekenbijlagen zijn uitgekleed. Al pratend kwamen we tot de conclusie dat er misschien heil te verwachten is van influencers. Nodig deze jonge garde uit voor een Avond van het Spannende Boek, leg ze in de watten, geef ze een goodiebag met exclusief leesvoer mee en informeer later nog eens of en hoe het beviel.'

Misvatting

Michael Berg (Gouden Strop-winnaar, De vermissing): 'Jammer blijft dat de pers de Nederlandse thriller min of meer negeert. Geen idee waarom. Alsof de Nederlandse thriller er niet toe doet. Een misvatting. Uitgevers kunnen ook wel een handje helpen. Waarom een special uitgeven met Scandinavische thrillers en niet met Nederlandse crime? Aan de Nederlandse thrillerauteurs de opdracht om het succes van hun collega's uit te venten en zo het genre sterker op de kaart te zetten. Fijn dat de CPNB weer aandacht heeft voor het spannende boek.'

Nul, niks

Peter de Zwaan (Gouden Strop-winnaar, De meidenschuur): 'Dit is dan weer een makkelijke, eentje uit de oude doos. Dertig jaar geleden heb ik me al uitgebreid over die vraag gebogen en ik was niet de enige. Lawines ideeën zijn er opgetikt en uitgevent. Resultaat: nul. Zo om de vijf jaar duikt de vraag op. Steeds met hetzelfde resultaat. Nul, niks. Iemand zou eens op een rijtje moeten zetten welke suggesties er allemaal zijn gedaan. Dat helpt niets, maar het wordt wel lachen. Samengevat: hou op met die vraag. Er zijn honderd antwoorden, maar er is geen reden om aan te nemen dat er een bij is die wel ergens toe gaat leiden.'

Nadelige gevolgen

Anya Niewierra (tweevoudig Hebban Thrillerprijs-winnaar, De Camino): 'Via mijn internationale werkcontacten weet ik dat thrillers in landen zoals Duitsland, Wallonië (B), Groot-Brittannië en Frankrijk een hoger aanzien genieten dan bij ons. In Frankrijk en Duitsland wordt de thriller bijvoorbeeld tot een subgenre van de literatuur gerekend. De Franse Wikipedia stelt zelfs het volgende over de thriller: "Homerus' episch gedicht de Odyssee is een van de oudste verhalen in de westerse wereld en wordt beschouwd als een prototype voor de thriller." Dus volgens de Fransen is een van de belangrijkste literaire (dicht)werken ter wereld een thriller.

LEES VERDER / Thriller Weken 2023: 6 vragen aan Anya Niewierra

Vraag één is dus waarom "ze" in Nederland ons werk zo anders beoordelen dan de vakgenoten aan de andere kant van de grens? Want dit andere oordeel heeft nadelige gevolgen voor zowel de erkenning als de zichtbaarheid van de Nederlandse thrillers op talloze fronten, waaronder de media.

Vanaf het moment dat "ze" de spannende Nederlandse romans (= de thrillers) en de "andere" Nederlandse romans aan elkaar gelijk stellen, volgt ook meer aandacht.

Vraag twee is: wie zijn "ze"?'

#NederlandseThriller

Ilse Ruijters (Hebban Thriller Award-winnaar, Minnaar): 'Veel lezers vinden het leuk dat ze schrijvers persoonlijk kunnen ontmoeten, hen in het Nederlands op social media kunnen volgen en/of verhalen kunnen lezen die zich om de hoek afspelen. Je ziet dat steeds meer auteurs, bloggers en lezers daarom de hashtag #NederlandseThriller gebruiken. Zo inspireren we elkaar. Wanneer ik om mijn top 5 favoriete boeken gevraagd word, noem ik bewust vaak (ook) Nederlandse titels.'

Interviews en besprekingen

Charles den Tex (drievoudig Gouden Strop-winnaar, Trauma): 'Om de Nederlandse thriller nog beter onder de aandacht te brengen zou het mooi zijn als er een thrillerprogramma op de televisie kwam. Een boekenprogramma specifiek voor thriller en thrillerschrijvers. En als dat te veel gevraagd is, dan om te beginnen zo'n soort programma op de radio. Eenmaal per week of zo, met interviews en besprekingen. Dat zou mooi zijn. Overigens zou ik ook blij zijn als de Spannende Boekenweken van de CPNB weer terug zouden komen.'

Serieus nemen

Marlen Visser (Noodlot): 'Dat begint bij de auteur zelf. Zorg dat je zichtbaar bent en laat zien waarin je je onderscheidt. Zo vormen auteurs Isa Maron, Liesbeth van Kempen, Anya Niewierra, Ingrid Oonincx en ik al een aantal jaren het collectief Moordwijven: een voor Nederland uniek collectief van ervaren thrillerauteurs die allen bij verschillende gevestigde uitgevers zitten en toch de krachten bundelen. We werken nu aan een cosy crime verhalenserie en hebben de afgelopen tijd gezamenlijk meerdere verhalen geschreven voor onder andere weekblad Margriet. Ook organiseren we lezersactiviteiten op locaties in heel Nederland. Met dit alles binden we lezers aan ons en dat aantal groeit.

Los van wat je zelf kan doen zou het natuurlijk fijn zijn als de dagbladen, naar voorbeeld van andere landen, het thrillergenre echt omarmen en onverdeelde aandacht besteden aan de Nederlandse thriller. Het is het meest verkochte genre, dus het zou niet meer dan logisch dat ze hun eigen lezers hierin serieus nemen.'

De boer op

Jos van Cann (recensent, De Grote Crimezone Thriller Encyclopedie): 'Kwaliteit, kwaliteit en kwaliteit. Het is een open deur, ik weet het, maar niet alles wat er op een computer uitziet als mooie boekpagina’s is het dat ook … Schrijven is schrappen en "schrijven is blijven zitten tot het er staat", aldus Kees van Kooten. Het hoeft niet ieder jaar een nieuw boek te zijn, het zoveelste in de soort. Originaliteit en kwaliteit – bijvoorbeeld met steun van redacteuren op een uitgeverij – dragen bij aan aandacht.

Social media vind ik een lastige, maar door de verminderde aandacht elders lijkt het onvermijdelijk. Wel professioneel, collectief aanpakken bij voorkeur. En de boer op: betere (meer en slimmere) marketing vanuit uitgeverijen en wellicht geldt dat ook voor auteurs. Het is bovendien een zaak van lange adem, dat hebben de afgelopen decennia aangetoond.'

Honderden karpers in een ondiepe vijver

Jacob Vis (Diamanten Kogel-winnaar, De molenaarsdochter): 'De thrillers die ik zelf schrijf blijven onder de radar. Ondanks de waardering die mijn boeken krijgen van lezers wier mening ik hoog acht, blijft de aandacht voor mijn werk uiterst beperkt. Ik heb me natuurlijk afgevraagd wat er moet gebeuren om mijn thrillers meer onder de aandacht te brengen. Het toverwoord is publiciteit, maar hoe genereer je publiciteit als je een van de honderden karpers bent in een ondiepe vijver met troebel water?

In het verleden heb ik me voor het GNM druk gemaakt voor de promotie van de Nederlandstalige misdaadroman en me afgevraagd wat de grondslag is van het waanzinnige succes van onze Scandinavische collega’s. Die zijn, durf ik te beweren, niet beter dan wij, maar het succes van de Noorderlingen hier is ongrijpbaar. Hoe maak je van een zwak punt een gewild item? Dicht bij huis blijven is bijvoorbeeld in een Nederlandstalige misdaadroman bijna een schande (provincialisme!) en in een Zweedse, Deense, IJslandse, Finse of Noorse misdaadroman een deugd (authentiek!). Miss Marple maakte weleens een uitstapje naar de Nijl, maar de meeste van haar oplossingen vond ze dicht bij huis.

LEES VERDER / Gerrit Barendrecht wint met De Ripper connectie de Hebban Thrillerprijs 2023

Beter schrijven is een vaak gehoord argument. Ik herinner me de verzuchting van Martin van Amerongen en Arie Storm die eens meededen als jurylid van de Gouden Strop en in hun vaste periodieken verzuchtten dat ze zelden in zo korte tijd zoveel rotzooi hadden gelezen. Kijk, dat stimuleert niet als de aanstaande lezer met vijfentwintig euro in de knuist in de boekhandel voor de kast met thrillers staat en iets aardigs zoekt om het weekeinde mee door te brengen.

Ik streef naar het hoogst mogelijke en als het boek de wereld ingaat, hoop ik dat het een beetje gaat lopen. Maar ook al loopt het voor geen meter: ik wil het boek zelf, als ik het na jaren weer eens herlees, een goed verhaal vinden met personages waar ik van houd en een plot waar ik vierkant achter sta.

Kortom: gewoon doorploeteren. Eens breken we door.'

Digitaal domein

René Appel (tweevoudig Gouden Strop-winnaar, Waarom niet): 'Wat betreft publiciteit, dus gericht op aandacht van de lezer, is het met zo'n groot aanbod ook moeilijk om aan de weg te timmeren. De meeste kranten en tijdschriften besteden zeer weinig aandacht aan thrillers in het algemeen en Nederlandse thrillers in het bijzonder. Dat geldt in nog sterkere mate voor tv en radio. De beste mogelijkheden voor publiciteit liggen in het digitale domein. Daarbinnen zouden auteurs – in samenwerking met hun uitgever – moeten proberen om hun werk meer bekendheid te geven.'

Bedroevend

Peter Römer (Een meesterstuk): 'Wat betreft de aandacht voor de Nederlandstalige thriller ben ik behoorlijk pessimistisch. Hoewel van alle verkochte spannende boeken (de hoeksteen van het boekenvak!!) twintig procent Nederlandstalig is, is de belangstelling ervoor bedroevend. De media interesseren zich er niet voor. De thriller heeft niet de status die hij in de ons omringende landen heeft, want Nederland kan heel moeilijk omgaan met "entertainment". De norm is literatuur, en wat men daar dan onder verstaat. Wij zijn geen schrijvers maar hobbyisten en een hobby doe je maar in je eigen tijd, daar gaan we geen kostbare pagina’s of zendtijd aan verkwisten.

Het is een oude klacht.

Maar het probleem is dat ik niet goed zie hoe dit om te draaien valt. In mijn jaren als voorzitter van eerst het Genootschap en later de sectie Spannende Boeken van de Auteursbond is het mij niet gelukt om de thriller in de spotlights te krijgen. En helaas is het de jaren daarna ook niet gelukt. Er worden nog steeds veel spannende boeken verkocht, maar dat komt voornamelijk door de hoge oplagen van een beperkt aantal boeken. Er is aandacht en knowhow nodig van de ons omringende media om het publiek een bredere kijk op het genre te bieden en ze daarmee een kans te bieden om ook andere schrijvers te ontdekken.

Positief vind ik overigens dat er steeds meer naar boeken geluisterd wordt. Dat is een hele goede manier om het spannende boek onder de aandacht van de jongere lezers (luisteraars) te brengen.

Voor de goede orde: bovenstaande is geen persoonlijke klacht, maar een observatie. Ik heb zelf over verkoop en aandacht niet te klagen.'

Het kan nog altijd beter

Hilde Vandermeeren (Het huis aan de overkant): 'Er gebeurt al heel wat, maar het kan nog altijd beter. In de media is er nog altijd meer aandacht voor buitenlandse thrillers dan voor Nederlandstalige. Het zou fijn zijn als er meer interviews met Nederlandstalige misdaadauteurs zouden verschijnen. Of als ze eens vaker in een praatshow aan bod zouden komen. Vooral de (nog) niet zo bekende misdaadauteurs. Zo leert het publiek de binnenkant van een schrijver kennen of komen ze te weten waarmee die bezig is. Dat vergroot de kans dat ze denken: "Wat interessant, ik moet dringend eens een thriller lezen van die auteur." Of ze spurten naar de winkel om het nieuwste boek te halen. Het is gewoon nodig dat er zoveel mogelijk verteld wordt over Nederlandstalige thrillers en misdaadauteurs. Mond-tot-mondreclame is nog altijd een van de belangrijkste factoren om boeken onder de aandacht te brengen.'

Solidariteit

Ingrid Oonincx (Wakker): 'Afgelopen maand heb ik achtereenvolgens drie Nederlandse thrillers gelezen: Vonk van Anita Terpstra, Het verkeerde meisje van Angelique Haak en Niet mijn droom van Eva Nagelkerke. Deze boeken waren stuk voor stuk loeispannend, goed geschreven en boeiend van het begin tot het eind. Het zou goed zijn als iedereen die een Nederlandse thriller waardeert van zich laat horen. Raad dat boek aan bij je vrienden, vertel erover op de sociale media en leg uit waarom het boek je beviel. Auteurs kunnen zelf ook bijdragen. Zo ben ik aangesloten bij het schrijverscollectief Moordwijven. Eigenlijk zijn we elkaars concurrenten, want we zitten allemaal bij een andere uitgever, maar het is wat ons betreft achterhaald om zo te denken. Wij bundelen onze krachten om zichtbaarder te zijn voor lezers, boekhandel en pers. Onze samenwerking en solidariteit levert ons interessante (schrijf)aanbiedingen en media-aandacht op.'

Romantische zoete koek

Patrick De Bruyn (Hercule Poirotprijs-winnaar, Hoog spel): 'Als ik hét antwoord op die vraag kende, tooide ik mezelf met een titel als "Senior Executive Consultant Publishing Marketing", met gouden letters op mijn visitekaartje en zou ik mijn briljante ideeën voor veel geld verkopen aan uitgeverijen hier te lande.

Helaas.

LEES VERDER / Thriller Weken 2023: Zes vragen aan Chinouk Thijssen

Thrillerauteurs krijgen dan ook heel weinig medewerking. Staatssubsidies gaan enkel naar "ernstige" literatuur. Recensies blijven uit, want daar verkoopt de krant geen exemplaar meer mee. Betaalde reclame is duur en uitgeverijen sussen de argeloze schrijver met de kreet dat de (gratis) sociale media almachtig en dé "place to be" zijn. En waar het dan echt moet gebeuren: in de boekwinkel. Daar zijn boekhandelaren al blij als ze een boek verkopen. Of dat nu een thriller is of …

Feit is natuurlijk dat we vandaag in een hype zitten waarin iedereen romantische zoete koek wil lezen. Een gevolg van de voorbije treurjaren wellicht en een wereld (lees: media) die alleen nog kommer en kwel spuien. Wie heeft dan nog zin in nog meer kommer en kwel van een geteisterde politieman of een moordje hier of daar, zelfs in je achtertuin.

We gaan de oplossing niet vinden in nog eens een prijs toekennen. Want dat de kransjes wereldvreemde juryleden geen enkele voeling hebben met wat hét publiek graag leest, is al jaren te merken aan de verkoopcijfers van de laureaten.

Ik heb er al eens aan gedacht om een deal te sluiten met BV’s of BN’ers. Ik schrijf de spannende verhaaltjes en zij staan met hun naam op de cover en hun kop op het achterplat. Fiftyfifty wat de opbrengst betreft.

Ik denk dat ik binnenkort ga rentenieren.'

Lees ook het eerste deel van dit tweeluik: Wat waarderen auteurs aan de hedendaagse Nederlandstalige thriller?

De Thriller Weken

In aanloop naar de zomer staan tijdens de Thriller Weken spannende boeken centraal in de boekhandel en de bibliotheek, onder anderen met de Top 10 die speciaal door boekhandelaren is samengesteld. Bij lezerscommunity Hebban zijn extra interviews met thrillerauteurs te vinden, listmania’s en thrillerleesclubs. Ook biedt Hebban het gratis Thriller Weken e-book aan. De Thriller Weken is de opvolger van de Thriller Tiendaagse en vindt plaats van 26 mei tot en met 18 juni.

Naar de Thriller Weken