Van dit boek kom je nooit meer los

Zelden las ik een boek dat mij zo naar de keel greep!
Het verhaal van de tweeling Stacha en Perle kan je niet onberoerd laten. Zij belanden als prille tieners in Auschwitz. Omdat ze mischling zijn – ze zijn joods, maar zien er Arisch uit – worden ze algauw geliefde proefkonijnen van Joseph Mengele. Met alle gruwelen vandien.
Die gruwelen worden niet alleen ondergaan door de tweeling, ze worden ook door hen verteld. Afwisselend kruipt de lezer in het hoofd van Perle of van Stacha. Perle, de oudste, de rustigste, de verantwoordelijkste die er alles aan denkt te doen om haar zus te sparen. Stacha, de dromer, de naïefste, maar uiteindelijk ook een vechter. Het is vertederend, ontroerend en hartverscheurend tegelijk om te zien hoe de zussen elkaar proberen te ontzien, elkaar proberen op te beuren en elkaar uiteindelijk – zowel letterlijk als figuurlijk – lijken te verliezen.
Als lezer zou je dit boek wel willen in één ruk uitlezen, maar dat kan je gewoonweg niet. Je hebt tijd en ruimte nodig om even te ademen. Tijd en ruimte die de slachtoffers van Mengele helaas niet gegund waren.
Affinity Konar kiest ervoor om al het lelijke wat verteld moet worden, in een wondermooie taal te gieten. Misschien lijkt ze soms zelfs een beetje overdreven, maar wie van literatuur, mooie metaforen en vergelijkingen houdt, zal smullen van Mischling. Niet alleen de manier waarop alles verwoord wordt of de beelden die gebruikt worden, maar ook de – bijna fylosofische - bedenkingen maken van dit boek een literaire parel.
Een bijkomende stekte: waar de oorlog stopt, stopt het verhaal niet. Geen happy end na de bevrijding. Perle is verdwenen. Leeft ze nog? De tocht die Stacha na de bevrijding, samen met haar vriend Feliks onderneemt is niet alleen een zoektocht naar haar zus, maar ook een zoektocht naar een leven buiten ‘de dierentuin’, zoals Auschwitz genoemd werd. Hoe moet het verder in een wereld die geleerd heeft dat joden de oorzaak van alle kwaad zijn? Hoe moet het verder als je, zowel geestelijk als lichamelijk zo getraumatiseerd bent door alles wat je meemaakte? Hoe moet het verder als je dertien bent en plotseling quasi helemaal alleen de wereld ingestuurd wordt? Een wereld waarin nog steeds niet iedereen het even goed met je voor heeft.
Het boek opent ogen en blijft nog weken, maanden… hangen. Eens je het gelezen hebt, kom je er gewoon nooit meer van los.