Modern epos

Bestsellerauteur Neil Gaiman is een rockster onder de fictieschrijvers. Naast vele literaire prijzen voor zijn romans ontving Gaiman ook veel lof voor zijn graphic novels, films en televisieseries. Een bekroonde Doctor Who-aflevering is van zijn hand, maar ook zijn eigen boeken, waaronder Stardust en Coraline werden verfilmd. Starz ontwikkelde een tv-serie gebaseerd op zijn boek American Gods. Speciaal voor die gelegenheid bracht Boekerij de vertaling van de uitgebreide jubileumeditie van dit boek opnieuw op de markt in een nieuw jasje.

American Gods vertelt het verhaal van Shadow, die op het punt staat de gevangenis te verlaten. Enkele uren voor zijn vrijlating verongelukt zijn vrouw en Shadow heeft niets meer om naar terug keren. In het vliegtuig naar huis maakt hij kennis met Wednesday, samen beginnen ze aan een roadtrip door de Verenigde Staten en Shadow raakt steeds verder betrokken bij een oorlog die op het punt staat om uit te breken; een epische strijd om de ziel van Amerika.

Gaiman schrijft met American Gods een modern epos. Het lijvige boek staat bol van de goden, halfgoden en andere schimmige en wonderlijke figuren. Het zijn er zo veel dat je als lezer af en toe de draad een beetje kwijtraakt, zeker als je zelf niet zo ingelezen bent in de Noorse en Griekse mythologie of goden uit andere culturen. American Gods kan dienen als eerste kennismaking met deze figuren, maar dan moet je als lezer wikipedia wel even bij de hand houden tijdens het lezen.

Er zijn vooral veel personages in American Gods, van ontwikkeling is bij deze personages nauwelijks sprake. We volgen Shadow op zijn reis door Amerika en op zijn reis naar een nieuw leven en hoewel hij iets proactiever en zekerder wordt naarmate zijn reis vordert, blijven de personages vlak. Iets wat van de gebeurtenissen in het verhaal gelukkig niet gezegd kan worden. Het verhaal is spannend en origineel en samen met Shadow valt de lezer in de ene na de andere verbazing. En toch weet Gaiman het aan het einde van zijn meesterwerk allemaal weer bij elkaar te brengen en in elkaar te passen.

Hoewel je bij een titel als American Gods zou verwachten dat het een boek over geloof is, is de roman eerder een kritiek op de Amerikaanse maatschappij en hoewel het boek al in 2001 werd geschreven, toch is het (misschien juist) vandaag de dag nog zeer relevant: “‘Dit is het enige land op de wereld,’ zei Wednesday in de stilte, ‘dat zich afvraagt wat het is.’” Gaiman zet Amerika neer als een land dat voortdurend op zoek is naar zichzelf, de inwoners van het land hebben hun eigen goden meegebracht van waar ze vandaan kwamen en ze in Amerika langzaam ingeruild voor de moderne wereld van televisie en computers. Amerikaanse goden bestaan eigenlijk niet, Amerika is een land zonder cultureel erfgoed, daarom lenen ze dit van andere (Europese) landen.

De schrijfstijl van Gaiman is zoals we van hem gewend zijn heerlijk te lezen. De auteur is nergens te bespeuren en dat maakt dat het boek zo makkelijk wegleest. Je zit helemaal in het verhaal, samen met de hoofdpersonages, zonder gestoord te worden door reflectieve opmerkingen of een betweterige auteur. Gaiman onderbreekt de roadtrip af en toe met verhalen over hoe de goden waarover hij schrijft naar Amerika zijn gekomen, deze korte verhalen tussendoor had hij beter weg kunnen laten, of later apart kunnen publiceren als verhalenbundel. Ze nemen de vaart uit het verhaal en vormen rustpunten die eigenlijk niet nodig zijn.

Al met al is American Gods zelfs zeventien jaar na de eerste verschijning nog zeer relevant en is het een boek dat je kunt blijven lezen zonder alles wat Gaiman erin heeft gestopt op te merken. Bol van de verwijzingen naar mythologie en spelletjes met namen blijft het een genot voor de lezer. Voor de mensen die geen zin hebben in het dikke boek, maar wel nieuwsgierig zijn geworden is er nu dus ook de televisieserie, Amerikaanser dan dat kan het eigenlijk niet worden.