Efter knoopt alle losse eindjes aan elkaar

Hanna Bervoets maakt een puzzel die aan het denken zet van haar vierder roman Efter. Het verhaal speelt zich af in een futuristische wereld waarin verliefdheid als een psychische aandoening wordt beschouwd. De medische industrie introduceert een eerste geneesmiddel tegen verliefdheid: Efter. In het boek gaan de personages ieder op hun eigen manier op onderzoek uit naar dit nieuwe middel en de gevolgen hiervan. De introductie van het medicijn verloopt namelijk niet zonder problemen. Bervoets neemt de lezer mee op de zoektocht van deze personages.

Chaotisch geheel
Het boek begint met een soort raadsel. ‘Er is alleen een begin. Iets dat het allemaal in gang zette.’ Bervoets laat veel verschillende personages aan het woord zonder dat ze die echt introduceert of zonder dat de lezer weet hoe deze personages in verhouding tot elkaar staan. De vorm waarin ze het verhaal giet werkt verwarrend. Onderzoeksjournalist Laura Horst houdt middels haar eigen meek-kanaal mensen op de hoogte over Efter. Bervoets legt echter niet uit dat meeks een soort blogs zijn die iedereen kan schrijven en die anderen vervolgens kunnen kopen. Zij ontrafelt richting het eind van het boek hoe de aspecten van verschillende meek-kanalen bij elkaar komen: ‘Die verklaring is het Eftercomplex: een even geraffineerd als gecompliceerd geval van verregaande belangenverstrengeling.’

Ingenieus bouwwerk
Het verhaal is dus op veel punten verwarrend, maar alles past uiteindelijk in elkaar. Het verhaal is sterk qua inhoud en vorm. Als het boek uit is, is alles op zijn plek gevallen. Bervoets confronteert de lezer via Laura Horst met alle feiten en het onderzoek en zet de lezer zo indirect aan het denken over de belangenverstrengelingen die zij aan het licht brengt: ‘Nu ik je alles verteld heb, vraag ik het je nog eenmaal. Wat zou jij hebben gedaan?”. Bervoets weet met dit boek dus zowel een ingenieus bouwwerk als een maatschappijkritische detective te brengen. De enige manier om het helemaal te snappen is om het meteen nóg een keer te lezen. Het is een genot om alle puzzelstukjes zo in elkaar te zien vallen.

[Deze recensie verscheen eerder (2014) op CLEEFT]