Ongeloofwaardig geheel

Alma Mathijsen, schrijver en beeldend kunstenaar, begon op haar achttiende met schrijven. Van haar hand verschenen zes toneelstukken, twee romans en een verhalenbundel. Mathijsen is ook bekend van haar essays voor NRC Handelsblad. Haar derde roman heet ‘Vergeet de meisjes’ en gaat over twee vrouwen die zich aan de wereld proberen te onttrekken.

Fields is een Amerikaanse journalist die een hekel heeft aan de beroemde schrijver Iris Kouwenaar vanaf haar allereerste optreden. Jaren na haar grote succes wordt hem opgedragen naar het Nederlandse Voorschot te reizen en haar te interviewen. Kay, huisgenote van Iris, probeert Fields buiten te houden, maar die kan zijn fascinatie voor de relatie tussen de twee vrouwen niet opzijzetten. Hij observeert de totale toewijding waarmee Kay haar zieke vriendin verzorgt door hun leven binnen te dringen.

In het begin werken de perspectiefwisselingen die Mathijsen gebruikt vervreemdend, ze speelt met de chronologie in de eerste hoofdstukken waardoor de lezer niet meteen door heeft wat er nu precies aan de hand is. Later focust het verhaal zich meer vanuit het oogpunt van Fields en dan wordt het begrijpelijker en lees je er makkelijker doorheen.

Begrijpelijker wordt het dus zeker, geloofwaardig is het verhaal echter op geen enkel moment. Waar je in het begin als lezer nog probeert mee te gaan in de wonderlijke manier waarop het verhaal zich ontplooit, wordt dat langzaamaan steeds lastiger. De gebeurtenissen zijn allemaal te toevallig en te precies getimed om geloofwaardig te zijn. Zo houdt Fields zich dagen verborgen in de kast in het huis van Iris en Kay, zonder eten, zonder toilet en zonder ontdekt te worden. En als hij er dan uiteindelijk toch uitkomt is opvallend dat ten eerste Iris helemaal niet gek opkijkt als er een wildvreemde man in haar slaapkamerkast zit en ze hem zelfs uitnodigt om te blijven en ten tweede is dat ook precies het moment waarop er een boom door het raam naar binnen komt gevallen.

De plot van het verhaal is op zichzelf dan ook niet heel spannend of interessant, het is allemaal net iets te gekunsteld. Maar de verhalen die Iris vertelt, de perspectiefwisselingen en de dagboekfragmenten maken het boek toch interessant. Het fragmentarische, de losse puzzelstukjes en de korte verhalen op zich maken het boek intrigerend, al wordt die intrige niet helemaal uitgewerkt en valt het einde van het boek weer tegen. Het wordt niet afgemaakt.

Ook opvallend is de mate van zelfreflectie waar de personages, en vooral Fields, aan lijden: “Mijn sympathie voor het meisje tegen wie ik ooit zo’n weerzin voelde groeit. Ook al ben ik er nog niet helemaal klaar voor.” Die is zeker interessant en brengt mooie inzichten en zinnen teweeg, maar is ook misplaatst en voegt weinig toe. Hetzelfde geldt voor de opmerkingen op metaniveau over literatuur en boeken in het algemeen en het schrijverschap. Bijvoorbeeld: “Als een verhaal goed is, maak het niet uit of het bedacht is of niet.”

Hoewel Mathijsen dus zeker interessante dingen aan het licht brengt in ‘Vergeet de meisjes’ - een daarvan is zeker ook de bijzondere en destructieve relatie tussen Iris en Kay, die Mathijsen goed weet te vangen en wel geloofwaardig weet te maken: “Hun relatie is in balans, ook al is die niet gelijkwaardig.” – overtuigt de uitvoering niet en blijft er teveel liggen om het boek een succes te maken.