Keep hope alive

Amerika is Groenhuijsens tweede vaderland. Hij volgt het land al sinds het midden van de jaren tachtig en schreef er meerdere boeken over. Dit is geen politiek boek, schrijft hij, maar 2024 is een verkiezingsjaar en dus schrijft hij een boek over Republikeinen en Democraten, conservatieven en progressieven. Dit boek schrijft hij uit liefde en bezorgdheid over Amerika en gaat over de stand van het land. Waar staat Amerika in de aanloop naar de belangrijke verkiezingen van november? Hij baseert zijn analyses op feiten, maar het is duidelijk dat zijn politieke voorkeur bij de Democraten ligt.

Groenhuijsen behandelt de grote ontwikkelingen van de VS met per hoofdstuk steeds een onderverdeling in verleden, heden en toekomst. Zo gaat hij in op culture wars, politiek, godsdienst, immigratie, lhbtiq+, abortus, vuurwapens, generaties, ‘the boy problem’, economie, buitenland en de verkiezingen.

Veel aandacht besteedt hij aan de Republikeinen en christelijk Amerika (de Evangelicals, religious right) die samen optrekken met de Bijbel en Grondwet in de hand. De Bijbel waaruit geciteerd wordt als het uitkomt. Sommige zaken worden heel letterlijk genomen (met verkeerde vertaling en al) en andere genegeerd. Nostalgie over het verleden en ongerustheid over de toekomst: de Republikeinen negeren de tijdgeest en willen de vooruitgang stoppen. Terug naar het verleden toen alles nog mooier was.

Na het lezen van dit boek blijft hangen dat die Republikeinen en Evangelicals een stel gekkies zijn. Of misschien beter: een stel boeven. Alles lijkt geoorloofd te zijn om die politieke winst te behalen. Niet de morele principes zijn leidend, maar het streven naar politieke macht. Selectief citeren uit de Bijbel, mensen bewust angst aanjagen, liegen, onzin verkondigen, ondemocratisch handelen, het Witte Huis bestormen, sluw campagne voeren, bespelen van de media, verzin het maar, het gebeurt allemaal. Meer emotie en minder feiten. Bezorgd, Bang en Boos zijn emoties die je er bij de kiezers in moet rammen en die goed werken bij vooral Blanke (witte) mannen.

Republikeinen produceren veel herrie. Als je het politieke spel niet kunt winnen, verander je gewoon de spelregels. Ze proberen niet met een ander politiek programma aantrekkelijker te worden voor afvallige groepen kiezers. Ze houden juist vast aan oude ideeën en proberen intussen het stemrecht van de jonge, veelal progressieve generatie aan te tasten.

Want tegenover deze conservatieven laat Groenhuijsen zien dat jongeren zich bij dit gedrag en deze ideeën steeds minder thuis voelen. Deze generatie heeft genoeg van de oude politiek die geleid heeft tot een wereld die volgens hen onveilig, ongelijk en onrechtvaardig is. En dat geldt ook steeds meer voor vrouwen en mensen van kleur. Toch lukt het tot nu toe de Democraten niet om die meerderheid om te zetten in een blijvende progressieve meerderheid in de politiek.

Een eyeopener is het hoofdstuk over economie. Hierin laat Groenhuijsen zien dat Joe Biden veel bereikt en gedurfde keuzes maakt. Het is een interessante tegenstelling: Biden oogt fragiel en is bijna onhoorbaar, maar boekt een recordgroei in economisch opzicht. Trump maakt veel lawaai, maar laat weinig prestaties zien. Zo lijkt het Biden te lukken de industriële capaciteit voor een deel terug te halen door Amerikaanse bedrijven te verleiden meer in de VS te produceren (outsourcing wordt reshoring). Tegelijk koppelt hij aan de overheidssubsidies voor nieuwe industriële investeringen strenge klimaatdoelen. Bidenomics – investeer belastinggeld in een sociale, duurzame toekomst – lijkt te werken. Biden laat politieke daadkracht zien.

De vraag is of Biden en zijn partij hiervoor electoraal beloond worden. Het elitaire en arrogante imago van de Democraten bij een grote groep laagbetaalde, hardwerkende Amerikanen helpt niet. En wat ook niet helpt is dat het Amerikaanse systeem on-democratisch is, zoals we lezen in het hoofdstuk over verkiezingen. Zo kon Trump met drie miljoen stemmen minder toch Hillary Clinton verslaan. Dit systeem is in 250 jaar niet veranderd, legt Groenhuijsen uit. Elke staat levert twee senaatszetels, ongeacht het aantal inwoners. De Republikeinen, die vooral populair zijn op het platteland in staten met een kleine bevolking, profiteren hiervan.

Hoe gaat het aflopen? Er klinken geluiden dat de kiezer het Republikeinse extremisme van zich af aan het werpen is. Amerikaanse kiezers maken in november een belangrijke keuze tussen meer of minder onbegrensde en meer of minder ongewenste mogelijkheden. Groenhuijsen meent dat Trump in 2024 niet gaat winnen. Laten we hopen dat hij het - net als bij de laatste twee verkiezingen - opnieuw bij het rechte eind heeft. Keep Hope Alive.