The unbearable hotness of the broeikas

Een grootse en overrompelende roman wordt mij beloofd waarin je helemaal kunt verdwijnen. Dit boek beslaat tachtig jaar en is inderdaad groots aangepakt, maar het heeft mij niet echt kunnen raken. Origineel is het wel. Een enigszins verwarrende leeservaring: soms las ik bewonderend, soms raakte ik geïrriteerd en soms maakte het me onverschillig.

Het boek beslaat de periode van 1972 tot 2051 en is opgedeeld in vier delen. We volgen vijf personages. Adam, Ernest en Pauline leren we kennen in het eerste deel en in deel 2 komen Quinta (dochter van Pauline) en Roderik (haar vriendje) daarbij. Afwisselend krijgen ze een hoofdstuk dat vanuit het perspectief van een van hen wordt verteld; voor Roderik begint dat pas in deel 3 als we in 2018 zijn aanbeland. Deel 4 speelt zich af in 2051 als Quinta en Roderik bijna tachtig zijn en Ernest nog even terugkomt als hij veertig jaar na zijn overlijden een onverwachte comeback maakt.

Ieder deel wordt iets beter. Deel 1 draait om de vervelende, verwaande mannen Adam en Ernest, respectievelijk een mislukte dikkerd uit een rijke politieke familie en een componist. Beiden worden verliefd op de mooie, jonge Pauline, een sopraan. Ik kwam er maar moeilijk doorheen. Deel 2 geeft nieuw elan met Quinta en Roderik van 17 die actievoeren op de Rainbow Warrior en opgepakt worden. Quinta groeit uit tot klimaatmeisje en blijkt de voorganger van Greta Grunberg te zijn. Quinta is uitverkoren om het klimaat te redden, maar dat is niet gemakkelijk. In deel 3 is Quinta 45 jaar en in dit deel krijgt ook Roderik een belangrijker rol nu Adam en Ernest er niet meer zijn.

Deel 4 is het leukste deel als we in 2051 zijn aanbeland en blijkt dat het niet gelukt is klimaatneutraal te worden. Verrassend genoeg blijken de frequente natuurrampen een belangrijke motor voor de economie te zijn (rampeneconomie), maar ook kennen we dan mensenhaters die massaal zelfmoord plegen. In hoofdstuk 39 met de titel ‘Klimaatcantate’ blijkt het boek dat ik hier recenseer ook in het verhaal te bestaan. ‘Hoewel het stilistisch niet bijzonder bleek te zijn, spatte het vertelplezier er volgens de recensies vanaf en toonde het boek op grootse wijze de vergeefsheid van de menselijke grootheidswaan.’ Quinta koopt het voor 80 gulden. Het boek eindigt vaag en dat past wel, het maakt het allemaal nog wat grootser en mysterieuzer. Dat is vast de bedoeling.

Naast klimaat speelt kunst een belangrijke rol in dit boek. ‘Als je niet voor de kunst kunt leven, leef je het liefst voor je kinderen’. Het verlangen naar onsterfelijkheid, de wens na je dood iets op aarde achter te laten, komt regelmatig terug.

Dit is een sleutelroman waarin fictie en non-fictie door elkaar worden gebruikt. Zo wordt Harry Mulisch erbij gehaald met zijn roman ‘De ontdekking van de hemel’. De schrijver vergelijkt zijn eigen boek met dit meesterwerk en noemt beide een totaalroman. Is dit ironisch bedoeld of is de schrijver een verwaande kwast? Er zitten een paar leuke grapjes in zoals Pauline die op wereldreis gaat en wiens reisavonturen worden ‘ingepikt’ door Elisabeth Gilbert die hierover haar bestseller ‘Eten, Bidden, Beminnen’ schrijft.

Wat moet de lezer hiervan vinden? Laat de schrijver ons bewust in verwarring achter en zit hij/zij nu gniffelend onze recensies te lezen wetende dat hij met dit pseudoniem geen interviews hoeft te geven of lastige vragen van journalisten gaat beantwoorden? Geen idee waarom hij of zij onder pseudoniem schrijft, maar het voelt een beetje als een rotstreek.