Als wetten niet in de weg staan

De Zoon (The Son) van Philipp Meyer gaat over een zoon die zich probeert te onttrekken aan de overlevingsstrategie van zijn vader. Een zoon die zijn oudtante bezoekt en die wordt afgewezen en ontkent. Op het eerste gezicht lijkt De Zoon een Western als familie-epos in de categorie Centennial of How the West Was Won, maar door de chronologie van het verhaal voortdurend te doorbreken door middel van het afwisselen van de vertellingen van de personages ontvouwt zich langzaam een literair verhaal. Heeft het een hart? Is het a good read? Ja.

Als lezer werd ik voortdurend weerhouden van het vellen van een oordeel, omdat Meyer er in is geslaagd de personages zo neer te zetten dat ik me kon vereenzelvigen met de verschillende personages, hoewel deze met elkaar een conflict hebben. Eli, Peter, Jeanne en tot slot Ulysses.
Spannend zijn de herinneringen van Eli over zijn verblijf bij de Comanches, ronduit gruwelijk de beschrijving van het lot van zijn moeder en zus en van zijn oudere broer. Dit gebeurt er dus als ‘nemen’ de norm is en wetten niet in de weg staan.
Hoofdstuk na hoofdstuk drong het langzaam tot me door dat ik een conflictanalyse over de mondiale rol van de Verenigde Staten aan het lezen was. In zijn eerste roman Roest (American Rust) beschrijft Meyer het einde van de Amerikaanse Droom via de teloorgang van de industriesteden in de Verenigde Staten. Steden als Detroit zijn veranderd in spooksteden, stations staan weg te roesten en toch proberen twee vrienden hun dromen na te jagen.
Het lijkt erop alsof Meyer vooral de Amerikaanse lezers een spiegel wil voorhouden. Alsof hij een antwoord wil geven op de vraag die veel Amerikanen zich na 9/11 stelden: Waarom haat men ons? Wij zijn toch de good guys? Wij zijn toch Number One?

Bij het lezen van De Zoon kreeg ik langzaam meer en meer de indruk dat agressieve dominantie en geweld diep in de cultuur van de VS zit. Overleven door als eerste toe te slaan, harder en grondiger dan de tegenstander. De eerste (overigens Noord Europese) kolonisten moesten zich verdedigen, indianen werden verdreven en ook Mexicanen werden (worden nog steeds) als inferieur beschouwd en niet als afstammelingen van Spaanse (overigens Zuid Europese) edellieden.

De Texaanse veeboeren worden olieboeren. Doordat de Amerikaanse regering de olievelden in Texas als strategische oliereserves wil aanhouden, worden de olievelden gebruikt als onderpand voor aankopen van claims op olievelden in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Zonder dat Meyer het expliciet noemt is de gedachte naar het Presidentschap van George W. Bush en de graagte waarmee Irak in 2002 werd binnengevallen snel gemaakt. Geopolitiek dus.
Kijk eens waar onze beschaving ons gebracht heeft!