De schoonheid van symmetrie

Als Zen neerkomt op een evenwicht tussen 'ongehecht zijn' en tegelijkertijd ‘verbonden’ zijn, dan is de vraag welke reactie hieraan recht doet bij een confrontatie met schoonheid. Schoonheid, waarom is dat zo belangrijk voor mensen? Troost? Voor wat het waard is; er is een boek van Wim Kayzer dat heet: Van de Schoonheid en de Troost. Die titel zou dan een pleonasme zijn, dus dat kan het niet zijn.

Een symmetrisch gezicht schijnt mooi te worden gevonden en aantrekkelijk te zijn vanwege de veronderstelling van gezond nageslacht. Maar schoonheid is overtreffend aan mooi en aantrekkelijk. Waarom; omdat er net een kleine afwijking van de gulden snede is? Is een symmetrisch gebouw schoonheid? Of zorgt juist een kleine nauwelijks waarneembare afwijking ervoor dat we schoonheid toedichten aan een mooi gebouw? En bestaat er zoals als absolute schoonheid? Als de Waarheid met een Kapitale W niet bestaat, kan dan Schoonheid met een kapitale S bestaan?

Of is schoonheid subjectief en zo ja, kunnen we dan niet beter volstaan met ‘mooi’? En zijn er naast individuele verschillen bij het ervaren van schoonheid, ook culturele verschillen?

Volgens Geert Hofstede scoort Japan relatief hoog (90) op de Masculiniteitsindex (MAS) wat neerkomt dat er een voorkeur voor competitief en assertief gedrag heerst. Als tweede scoort Japan relatief hoog (89) op de Onzekerheid en Vermijdingsindex (UAI). Dat staat voor de tolerantie die er in een samenleving heerst ten aanzien van onzekerheid en ambiguïteit. Als derde scoort Japan hoog (76) op de Lange Termijn Oriëntatieindex (LTO). Het gaat hier volgens Hofstede om deugd ongeacht de waarheid. Waarden die geassocieerd worden met lange termijn oriëntatie zijn zuinigheid en doorzettingsvermogen en waarden die geassocieerd worden met een korte termijn oriëntatie zijn respect voor traditie, het vervullen van sociale verplichtingen en niet afgaan.
In Nederland zijn deze scores respectievelijk 14, 53 en 40.

Mizoguchi is een Japanse jongeman, een Zen Boeddhist. Hij is geen knappe jongen, bovendien met een gebrek; hij stottert. Hij is eenzaam. Hij raakt in de ban van de schoonheid van het gouden paviljoen en steekt deze uiteindelijk in brand. Niet deze daad is interessant, noch het gouden paviljoen op zich, maar wel de uitwerking die het gouden paviljoen op Mizoguchi heeft en zijn strijd om de schoonheid van het gouden paviljoen die hij ervaart te doorstaan; te verdragen. Hoe komt het dat voor sommigen het raadsel van schoonheid enkel is op te lossen door het te vernietigen?