Zeer de moeite waard

Selma van de Perre heeft met 'Mijn naam is Selma' een indringend verhaal geschreven dat mij niet loslaat. Zonder de gebeurtenissen aan te dikken schrijft ze over haar leven. Voor de tweede wereldoorlog aanbreekt, is Selma een gewoon meisje zoals zovelen in Nederland. Ze heeft twee oudere broers en een jonger zusje. Omdat haar vader in het theater werkt, verhuist ze vaak en kent ze als kind tijden van welvaart en tijden van armoede. Ondanks dat is ze een gelukkig kind met ouders die van haar houden en haar aanmoedigen om haar talenten te ontwikkelen. Het hoofdstuk dat over haar jeugd gaat, heeft ook de toepassende titel: slootje springen. Het geeft de onbezorgdheid goed weer.

Daarna worden de tijden grimmiger, Selma beschrijft dat vanaf 1936 immigranten uit Duitsland met verontrustende verhalen over het nationaalsocialisme komen. Als de oorlog in Nederland uitbreekt, speelt het feit dat Selma Joods is steeds een grotere rol. Als ze haar middelbare schooldiploma haalt, is studeren aan de universiteit niet meer mogelijk omdat Joodse mensen niet naar een universiteit mochten. Heel geleidelijk worden de Joodse mensen geisoleerd: eind 1940 worden Joodse werknemers bij de overheid ontslagen, Joodse mensen mogen alleen nog maar werken bij Joodse instituten, Joden en niet-Joden mogen niet bij elkaar in huis komen. Selma beschrijft ook hoe het dagelijkse leven zo goed en kwaad als het kan doorgaat. Ze solliciteert bij een modehuis en werkt daar een tijd, verandert van baan en werkt als secretaresse bij een papierhandel en als hulp in de huishouding. In 1942 komt de J in het persoonsbewijs, daarna volgt de davidsster en uiteindelijk de razzia's. Als Selma's neef Loutje wordt opgeroepen, schudt dat Selma wakker. Ze beseft dat het niet lang zal duren voor zij een oproep zal krijgen. Ze weet ook dat ze dat niet wil. Het lukt haar om een vrijstelling te krijgen vanwege haar werk. Duidelijk wordt wel dat dit een tijdelijk uitstel is, haar vader wordt opgeroepen en geeft daaraan gehoor met de gedachte dat zijn gezin dan niet hoeft te gaan. Selma hoort hoe een familie 's nachts uit hun appartement wordt gehaald. Vanaf dat moment neemt Selma beslissingen voor het gezin (haar moeder en haar zusje, haar broers zijn in Engeland). Selma besluit dat haar moeder en haar zusje moeten onderduiken. Het lukt haar om dat te regelen. Uiteindelijk woont ze een periode bij een vriendin, haar oom en tante en uiteindelijk bij een jong stel in de Jordaan. Dat is ook het moment waarop Selma haar identiteit achter zich laat.

'Om ons allemaal zo veilig mogelijk te houden moest ik me voordoen als iemand anders. Vanaf nu moest ik mijn echte zelf achter me laten en begon ik verschillende rollen te spelen. Ik was zogenaamd de zus van de echtgenoot die uit het Noorden kwam.'

Selma rolt geleidelijk het verzet in en krijgt na verschillende namen te hebben gehad de naam Marga van der Kuit. Selma beschrijft zonder opsmuk hoe ze na haar arrestatie constant alert is zodat ze niet per ongeluk haar echte naam laat vallen. Dat kan ze pas doen als ze bevrijd is.

Het verhaal is zonder opsmuk geschreven, alsof Selma tegenover mij aan de keukentafel zit en haar levensverhaal verteld. Die eenvoud maakt het juist indringend. Zeer de moeite waard om te lezen, vooral omdat het over een periode gaat die we nu niet moeten vergeten.


Mijn naam is Selma. Het uitzonderlijke verhaal van een Joodse verzetsvrouw.
Auteur: Selma van de Perre.
Jaar van uitgave: 2020.
Non fictie