Een uiterst boeiend en indringend boek.

Het boek beschrijft het leven van drie vrouwen: grootmoeder, dochter en kleindochter.
Het boek bevat, in romanvorm, de reflecties van de vrouwen op zichzelf en op hun wereld. Bovendien geeft het je een inkijk in een cultuur die ons totaal vreemd is en waarop we de neiging hebbend deze te veroordelen. Toch moet je het niet zo lezen omdat het je een beeld verschaft van een cultuur die we niet kennen en dankzij de verhalen van deze vrouwen kunnen we het tot ons halen.

Het verhaal is opgebouwd uit herinneringen, waarnemingen en beschrijft met name de ontheemding van de moeder en haar dochter, maar ook de eenzaamheid in haar bestaan van de grootmoeder.
Bovenal geeft het je een beeld hoe epigenetisch mechanismen werken. De overerving van trauma’s en pijn die generaties soms met zich meedragen en feitelijk nooit kwijtraken. Sterker nog: hun keuzes in het leven worden bepaald door die mechanismen.
Op de cover van het boek staat een statement van Lisa Weede: ‘Aya Sabi opent deuren naar een wereld waar ik niet eerder was, in een vorm die me uiteindelijk vloerde.’
Het boek heeft mij geleerd mijn (voor) oordelen voortaan in te slikken, gewoon omdat we geen weet hebben van wat iemand met zich mee kan dragen.

Het boek is schitterend geschreven. Het is bijna poëtisch met prachtige zinnen en een schitterende woordkeuze. Ik geef er eentje: ‘De lucht gloeit rood door bloed dat gespaard werd, dat door vaten en kloppende harten bleef stromen.’
Ik heb lang naar deze zin zitten kijken en meende de heimwee en de pijn die daarin is verwoord te kunnen voelen. Het wordt dan bijna magisch, een trilling in het bestaan van een mens.
Aya Sabi vult het boek met dit soort prachtige beschouwingen, die je bijna de pijn die onder deze zinnen zit, doen vergeten. Toch is die er wel en komt je die steeds weer tegen.

Het boek blijft je bij en zingt lang in je na. Steeds weer pak ik het op om bepaalde frases te herlezen en opnieuw te voelen. De zintuiglijkheid van haar woordgebruik hakken erin op een zachte maar zeer indringende wijze. Je ontkomt er niet aan geëmotioneerd te raken als je beseft wat de oorsprong van haar verhaal is en dus de oorsprong van haar pijn vanuit en verbinding met haar moeder en grootmoeder en de cultuur die daarom heen hangt.

Een uiterst boeiend boek, fragiel geschreven en kwetsbaar opgebouwd. Hier geeft iemand een inkijk in haar leven en haar oorsprong, die je soms een beschaamd gevoel geeft. Proza in de puurste vorm.
Een boek waard om gelezen te worden met groot respect voor de schrijfster ervan. De titel dekt de lading omdat niemand van de beschreven vrouwen een vol leven heeft kunnen hebben, zelfs niet toen ze ‘bevrijd’ waren van de cultuur en in een andere cultuur werden opgenomen. Het bewijst maar weer dat je nooit kunt vluchten van je oorsprong.