Een absolute aanrader om te komen tot meer luciditeit.

‘Heb je dat filmpje gezien dat sinds een paar dagen rondgaat?’
Na deze schijnbaar onschuldige vraag wordt de hoofdpersoon, een literatuurprofessor in Senegal, geconfronteerd met ongeremde uitspattingen van homohaat in zijn land. Geleidelijk aan begint het filmpje aan hem te knagen, stelt hij zichzelf in vraag en gaat op zoek naar antwoorden.

Mohamed Mbougar Sarrs derde roman ‘Een echte man,’ vertaald in 2023 na het succes van zijn vierde roman ‘De diepst verborgen herinnering van de mens’ (prix Goncourt 2021), vertelt ook het verhaal van een zoektocht. Het boek is heel soepel geschreven en het verhaal gaat vlot rechtdoor - zonder labyrintische bochten – waardoor je het gemakkelijk leest. ‘Een echte man,’ telt slechts 189 pagina’s, maar laat een diepe indruk na. Het boek overvalt je als een golf die onheilspellend aanzwelt en je schuimbekkend neersmakt op de al dan niet verlaten kusten van je menselijkheid.
Mbougar Sarr laat zijn hoofdpersoon nadenken, en actief op zoek gaan naar antwoorden. Is de al dan niet uitgesproken homohaat een deel van zijn godsdienst, van zijn cultuur, van het universitair onderwijs? van hemzelf? Sarr beschrijft ontmoetingen van de hoofdpersoon met zijn diepgelovige vader, met zijn studenten en collega’s aan de universiteit, met de moeder van het slachtoffer van de homohaat, met een dragqueen en personen van de lgbti gemeenschap.

‘Jouw mening is er zo een waarmee het homofobe discours zo vaak wordt gelardeerd. Jij verwoordt het alleen wat gekunstelder, that’s it. In elk geval spreek jij je aversie van de erotisering van het mannelijk lichaam door een andere man alleen maar uit, het is niet zo dat je overgaat tot moord en doodslag… Mag ik hopen tenminste! Maar denk niet dat je mening niet gewelddadig is. Dat is die wel.’

“Literatuur moet de ambitie hebben om na te denken over taboes, zelfs als ze nog niet doorbroken kunnen worden,” zegt Mohamed Mbougar Sarr in de podcast van Gatemeri. https://www.youtube.com/watch?v=d8_vg1f2e8U

Dat het taboe nog niet doorbroken is blijkt uit een krantenkop van 31 oktober 2023 in Le Monde waarin melding wordt gedaan van een opgraving en verbranding van een vermeende homo.
‘Au Sénégal, l’exhumation du corps d’un homme supposé homosexuel fait polémique.
Traînée dans la rue, la dépouille a ensuite été incendiée sur la place publique devant une foule surexcitée. Une scène qui a fait le tour des réseaux sociaux et a choqué le pays.’
Er werd een onderzoek ingesteld omdat grafschennis verboden is in Senegal, maar ook homoseksualiteit blijft verboden in Senegal. De strafbaarheid gaat van één tot vijf jaar gevangenis.

Sarr schreef een moedig boek, hij wil de lezer niet brutaal een mening opdringen, maar wil hem raken om empathie op te roepen en hem aan het denken te brengen. Hij wil een opening maken om moeilijke zaken bespreekbaar te maken.

In de westerse maatschappij kan homofobie niet meer zo gevierd worden, maar welke blinde vlekken hebben wij door in onze cultuur op te groeien? Zijn we voldoende lucide om dit te onderzoeken? Wordt empathie voor het leven in al zijn vormen bereikt in onze samenleving? In onze gedachten? In ons hart? Sarr overspoelt de lezer met deze vragen. Hij brengt ons niet enkel aan het lezen, maar ook aan het denken, en misschien zelfs in actie.

‘Moed is een groot woord. Dat is een woord voor helden. Die zijn zeldzaam en ik ben er geen. Ik heb het over iets anders, iets wat zowel eenvoudiger als moeilijker is dan moed: luciditeit.’