Alles voor het patriottisme

De Canadese auteur Louise Penny (1958) debuteerde in 2005 met de thriller Still Life, het eerste deel van de inmiddels zeventiendelige serie rondom inspecteur Armand Gamache, die in Staat van terreur een bijrol vervult. Penny werkte lang op de nieuwsredactie bij de Canadian Broadcasting Corporation. De Amerikaanse Hillary Rodham Clinton (1947) debuteerde in 2004 met het boek Mijn verhaal, en schreef daarna nog drie non-fictieboeken. Rodham Clinton is politica, ze was First Lady (1993-2001) en was minister van Buitenlandse Zaken onder het presidentschap van Obama. De twee auteurs zijn sinds 2017 vriendinnen. Staat van terreur, dat vertaald werd door Saskia Peterzon-Kotte, is hun eerste gezamenlijke werk.

Ellen Adams, minister van Buitenlandse Zaken van de VS, is net terug van haar eerste rampzalig verlopende buitenlandse reis, als er in Londen een explosie plaatsvindt. Een paar uur later volgt Parijs en nog weer later is Frankfurt aan de beurt. Bij de laatste ontsnapt Ellens zoon ternauwernood aan de dood, wat hem meteen verdacht maakt in de ogen van president Doug Williams, aartsrivaal van Ellen. Als Ellen afreist naar Duitsland om haar zoon te bezoeken, ontdekt ze wie er achter de explosies zit: een Pakistaanse wapenhandelaar. Vanaf dat moment doet ze er alles aan om zijn schuilplaats en zijn beweegredenen te achterhalen.

De wijze waarop Penny en Rodham Clinton direct de toon weten te zetten, getuigt van een coherente samenwerking. De schrijfstijl is afwisselend luchtig en serieus, dan weer bombastisch en humoristisch, kent bij vlagen cynisme, maar is voortdurend helder en duidelijk. Zo wordt meteen inzichtelijk dat de nieuwe regering als los zand aan elkaar hangt en alle zeilen moet bijzetten om de incompetentie van de vorige regering te herstellen. De link die de auteurs daarbij leggen naar het Trump-tijdperk is niet te missen. Eveneens zijn ze in staat om niet alleen te beschrijven wat er voor de schermen gebeurt, maar ook hoe de zaken erachter aan toe gaan. ‘Het zijn net mensen’, is daarbij een zeer toepasselijk cliché.

Hoofdpersonage Ellen Adams wordt karaktervol en beeldend beschreven. Haar persoonlijke en politieke struggles maken dat ze tot leven komt en dat je als lezer bijna medelijden hebt met de mannelijke (wereld)leiders die haar onderschatten puur omdat ze vrouw is. De overige personages worden eveneens goed neergezet zonder dat het ergens karikaturaal wordt. De hand van Rodham Clinton is duidelijk waarneembaar wanneer het gaat om politiek in de VS en op wereldniveau. Met name het spitsenroeden lopen van Ellen tijdens de besprekingen met leiders van vijandige landen is daar een goed voorbeeld van. Ze staat haar mannetje en benadert iedereen met het respect dat ze verdienen, al denkt ze daar regelmatig anders over.

'Er was vrijwel geen verschil tussen de Russische president en een gekkenhuis.'

Het politieke klimaat in de VS met een prominente en groeiende plek voor patriottisme en ultrarechtse extremisten wordt geenszins gespaard.

'Denk je dat Washington, Jefferson of welke van de Founding Fathers dan ook dit land nog zou herkennen? Banen van hardwerkende Amerikanen worden gestolen. Bidden mag niet meer. Op elk uur van de dag wordt er abortus gepleegd. Homo’s kunnen trouwen. De immigranten en criminelen stromen binnen.'

Het verhaal speelt zich binnen enkele dagen af en wordt nagenoeg chronologisch verteld, met een enkele flashback. De spanningsboog die de auteurs hanteren is mooi met veel plotwendingen. Spanning en rust wisselen elkaar evenwichtig af. De uiteindelijke ontknoping is zowel spannend als verrassend.

Staat van terreur bewijst dat een in eerste instantie vreemd ogend schrijversduo tot bijzondere prestaties kan komen. Het is te hopen dat de samenwerking de auteurs ook is bevallen en dat er een waardige opvolger komt. Want, om met een ander cliché te eindigen, ‘Never change a winning team’.