Natuur en stad: hoe doe je dat?

Menno Schilthuizen (1965) is evolutiebioloog en -onderzoeker bij Naturalis in Leiden en hoogleraar aan de Universiteit Leiden. ‘Darwin in de achtertuin’ is zijn tweede publieksboek over biodiversiteit, en hoe je dat als gewoon mens kunt praktiseren. Het is een heel aansprekend en inspirerend boek, met (bijna) kinderlijk plezier beschrijft hij hoe je zelf in je stadse omgeving je betonnen paden en je biologisch bewustzijn kunt verrijken. Heel inspirerend allemaal.

Het boek is verdeeld in drie delen. In het eerste deel gaat het vooral over hoe hij zelf werd aangezet tot ‘natuurvorsing’ en hoe hij, geïnspireerd door zijn vader, steeds meer wegen zocht om verder te komen. In deel 2 gaat Schilthuizen verder in op de vraag hoe je natuurvorser en buurtwetenschapper in eigen stad kunt worden, welke uitdagingen je het hoofd kunt bieden, en welke ontdekkingen je kunt doen. Met allerlei inspirerende voorbeelden, met allerlei gevaren (verkeer! zonnepanelen! de mens!), en met de mooiste verhalen, ontdekkingen, en oproepen om je eigen verantwoordelijkheid te nemen. Deel 3 bouwt logisch voort op de eerste twee delen: hoe kun je als (stads)mens gericht de stadsnatuur beïnvloeden. Schilthuizen noemt vier belangrijke karaktereigenschappen van stadsnatuurbeschermers: toewijding, gemeenschap, nieuwsgierigheid en moed, en weet mooi te onderbouwen waarom juist deze eigenschappen essentieel zijn en hem ook weer verliefd maken op zijn vakgebied.

Schilthuizen schrijft mooi, met mooie zinnen en prachtige voorbeelden om zijn stellingen te onderbouwen. Je ziet het voor je hoe hij enthousiast wordt van ‘natuurvondsten’ en van de dromen van mensen die als amateur-biologen willen bijdragen aan een leefbare stad met een werkbare biocultuur. Door zijn verhalen leer je niet alleen veel over vroegere en moderne opvattingen over biocultuur in stedelijke omgevingen, maar je krijgt vooral het enthousiasme mee dat Schilthuizen beweegt in zijn werk. Dat maakt het boek zowel ontroerend (‘wat geweldig dat een wetenschapper zo bewogen is door zijn vakgebied’) als inspirerend (‘Je kunt de wereld verbeteren heel dicht bij je huis’). En dan zijn er ook nog de mooie tekeningen en het goede, uitgebreide notenapparaat. Mooi gedaan!