Lezersrecensie
Ondanks miserabele jeugd volwaardig mens geworden
Mijn Vaders Hand Bart Chabot
Bart Chabot (1954), dichter en schrijver, wereldberoemd in Nederland behoeft nauwelijks enige introductie. Mijn vaders hand is zuiver autobiografisch en vertelt over zijn traumatische jeugd. Het schijnt dat hij zich daarover vaker in het openbaar, op tv, heeft uitgesproken maar die uitzendingen heb ik gemist.
Hij komt over als een druk persoon, intelligent, een aardige man met gevoel voor humor. Hij struikelt in zijn tomeloze energie nogal eens over zijn woorden, is enthousiast en open. En dan zo’n gewelddadige, vernederende achtergrond, nooit gedacht.
Zelf is hij een heel andere vader, moedigt zijn kinderen aan hun talenten te ontwikkelen. Een dichter dient als ambachtsman gebruik te maken van zijn gereedschappen, doceert hij zijn jongens. ‘Als je niet weet hoe en wanneer je hamer, zaag en nijptang hanteert, krijg je nooit een mooie linnenkast.’
Zelf weet hij wonderbaarlijk goed zijn gereedschappen te hanteren. Mijn vaders hand is voortreffelijk geschreven, met name de gevarieerde woordkeuze is mij opgevallen. Telkens beschrijft hij in totaal ander taalgebruik de omstandigheden hoe zijn vader hem weer alle hoeken van de kamer laat zien. Hoe zijn moeder toekijkt en alleen als het al te erg wordt ingrijpt met de woorden; ‘Zo is het wel genoeg Gé, je slaat die jongen halfdood.’
Kindermishandeling, het is een onderwerp waar je liever niets over hoort maar dit verhaal dwingt je om verder te lezen. Het is absoluut geen klaagzang maar in een schrijfstijl doorspekt met humor en cynisme krijgt de lezer een dramatische jeugd van een onschuldig kind voorgeschoteld dat in zijn naïviteit, een eigenschap kinderen eigen, zijn vader nogal eens tegen zich in het harnas jaagt. En vader ergert zich nogal gauw.
"Erger dan de fysieke straffen waren de vernederingen. Mijn vader noemde mij 'Die Figuur', hij noemde me niet meer bij mijn naam. Ik kreeg vele malen te horen dat ik niet geboren had moeten worden. Dat grijpt veel dieper in in je wezen. Zoals ik schrijf dwarrelde ik in stukjes uit elkaar en liet me langzaam opheffen."
Het verhaal is niet in chronologische volgorde. Bart is ernstig ziek en vanuit het ziekenhuis kijkt hij terug op zijn jeugd en herbeleeft de gebeurtenissen. Hij moet een bijzonder kind zijn geweest dat behalve irritatie bij zijn vader ook negatieve gevoelens bij leerkrachten opriep. De meester van de lagere school neemt afscheid met de woorden: ‘Ik heb jou nooit gemogen.’ Ook op de middelbare school zit hij figuurlijk vaak in de hoek waar de klappen vallen. Zomaar de klas uitgestuurd, om een kleinigheid verwijderd en zelfs bij voorbaat geweigerd. Een leraar Duits die hem hoe dan ook een voldoende onthoudt. Het gaat met intriges gepaard maar uiteindelijk krijgt de schoolleiding het voor elkaar dat leerling Bart Chabot van school gestuurd wordt. Van zijn kant niet bewust maar zijn val van HBS naar MULO eindigt in een triomf. Hij bewijst dat hij met gemak de leerstof beheerst door met vier tienen het eindexamen te behalen. Later slaagt hij ook voor het atheneum en kan gaan studeren.
De stijl en het verhaal deden me denken aan Heere Heeresma Han de Wit gaat in ontwikkelingshulp. Dit boek verschenen in de jaren zeventig en ik las het voor mijn eindexamen. De vader is bij lange na niet zo gewelddadig maar de minachting voor het eigen kind speelt ook in dit verhaal een grote rol.
Bart Chabot heeft een verschrikkelijke rotjeugd gehad, hij heeft zich daar bewonderenswaardig bovenuit weten te werken. Is er niet aan onderdoor gegaan en in tegenstelling tot zijn eigen vader is hij een liefhebbende echtgenoot en leuke vader voor zijn kinderen geworden. Chapeau voor Bart Chabot!
Bart Chabot (1954), dichter en schrijver, wereldberoemd in Nederland behoeft nauwelijks enige introductie. Mijn vaders hand is zuiver autobiografisch en vertelt over zijn traumatische jeugd. Het schijnt dat hij zich daarover vaker in het openbaar, op tv, heeft uitgesproken maar die uitzendingen heb ik gemist.
Hij komt over als een druk persoon, intelligent, een aardige man met gevoel voor humor. Hij struikelt in zijn tomeloze energie nogal eens over zijn woorden, is enthousiast en open. En dan zo’n gewelddadige, vernederende achtergrond, nooit gedacht.
Zelf is hij een heel andere vader, moedigt zijn kinderen aan hun talenten te ontwikkelen. Een dichter dient als ambachtsman gebruik te maken van zijn gereedschappen, doceert hij zijn jongens. ‘Als je niet weet hoe en wanneer je hamer, zaag en nijptang hanteert, krijg je nooit een mooie linnenkast.’
Zelf weet hij wonderbaarlijk goed zijn gereedschappen te hanteren. Mijn vaders hand is voortreffelijk geschreven, met name de gevarieerde woordkeuze is mij opgevallen. Telkens beschrijft hij in totaal ander taalgebruik de omstandigheden hoe zijn vader hem weer alle hoeken van de kamer laat zien. Hoe zijn moeder toekijkt en alleen als het al te erg wordt ingrijpt met de woorden; ‘Zo is het wel genoeg Gé, je slaat die jongen halfdood.’
Kindermishandeling, het is een onderwerp waar je liever niets over hoort maar dit verhaal dwingt je om verder te lezen. Het is absoluut geen klaagzang maar in een schrijfstijl doorspekt met humor en cynisme krijgt de lezer een dramatische jeugd van een onschuldig kind voorgeschoteld dat in zijn naïviteit, een eigenschap kinderen eigen, zijn vader nogal eens tegen zich in het harnas jaagt. En vader ergert zich nogal gauw.
"Erger dan de fysieke straffen waren de vernederingen. Mijn vader noemde mij 'Die Figuur', hij noemde me niet meer bij mijn naam. Ik kreeg vele malen te horen dat ik niet geboren had moeten worden. Dat grijpt veel dieper in in je wezen. Zoals ik schrijf dwarrelde ik in stukjes uit elkaar en liet me langzaam opheffen."
Het verhaal is niet in chronologische volgorde. Bart is ernstig ziek en vanuit het ziekenhuis kijkt hij terug op zijn jeugd en herbeleeft de gebeurtenissen. Hij moet een bijzonder kind zijn geweest dat behalve irritatie bij zijn vader ook negatieve gevoelens bij leerkrachten opriep. De meester van de lagere school neemt afscheid met de woorden: ‘Ik heb jou nooit gemogen.’ Ook op de middelbare school zit hij figuurlijk vaak in de hoek waar de klappen vallen. Zomaar de klas uitgestuurd, om een kleinigheid verwijderd en zelfs bij voorbaat geweigerd. Een leraar Duits die hem hoe dan ook een voldoende onthoudt. Het gaat met intriges gepaard maar uiteindelijk krijgt de schoolleiding het voor elkaar dat leerling Bart Chabot van school gestuurd wordt. Van zijn kant niet bewust maar zijn val van HBS naar MULO eindigt in een triomf. Hij bewijst dat hij met gemak de leerstof beheerst door met vier tienen het eindexamen te behalen. Later slaagt hij ook voor het atheneum en kan gaan studeren.
De stijl en het verhaal deden me denken aan Heere Heeresma Han de Wit gaat in ontwikkelingshulp. Dit boek verschenen in de jaren zeventig en ik las het voor mijn eindexamen. De vader is bij lange na niet zo gewelddadig maar de minachting voor het eigen kind speelt ook in dit verhaal een grote rol.
Bart Chabot heeft een verschrikkelijke rotjeugd gehad, hij heeft zich daar bewonderenswaardig bovenuit weten te werken. Is er niet aan onderdoor gegaan en in tegenstelling tot zijn eigen vader is hij een liefhebbende echtgenoot en leuke vader voor zijn kinderen geworden. Chapeau voor Bart Chabot!
1
1
Reageer op deze recensie
