Een gegeven ezel kijk je niet in de bek

Het geschenk van de Boekenweek voor Jongeren, 3PAK, is een drieluik van twee kortverhalen en een korte strip zonder verband met elkaar, tenzij met de gemeenschappelijke bedoeling jongeren aan het lezen te houden. Hopelijk is 3PAK geen kat in een zak; de verhalen maken wel nieuwsgierig naar ander werk van de auteurs, maar niet veel.

3PAK (een knipoog naar 2Pac Shakur?) is uiteraard vooral publiciteit voor de auteurs – All Eyez on Me, beval de rapper destijds al. Auteur Daniëlle Bakhuis schrijft in GIRLZ voor bakvissen, en jeugdhorror. Haar kortverhaal 'De Virgin', een Neder-Engelse combinatie net zo vreemd als De Smartest Mens of Sunday met Lubach, ligt in de lijn van haar YA-thrillers De executie en De eleminatie: een dystopische fantasie die de mens het lelijkste in zichzelf naar boven doet brengen. Hannah is het hoofdpersonage van een reality-soap waarin haar maagdelijkheid de hoofdprijs is – een format dat waarschijnlijk al véél eerder dan 2048 te zien zal zijn. Ze merkt algauw dat haar partnervoorkeur de cynische tv-makers niet uitkomt en ze wil ontsnappen.

De auteur situeert het verhaal in een dictatoriale, van de buitenwereld afgesloten samenleving waarin het internet verboden is en een muur migranten moet tegenhouden. (Wie wil er nu zo’n land ín?) Ondanks het beperkte aantal pagina’s tuimelen de thema’s over elkaar: het dolgedraaide en tegelijk apathische tv-voyeurisme, de naïviteit van jonge meisjes, Big Brother (het systeem, niet de tv-show), migratie… Soms komt de auteur al te prekerig over ('We wisten toen nog niet dat een muur vooral mensen opsluit.') en maakt ze iets te expliciet reclame voor haar boek De executie, nog zo’n tv-format dat John De Mol doet watertanden.

Johan Fretz is geen jeugdschrijver, maar liet zich al opmerken door zijn romans Fretz 2025 (nominatie Gouden Uil) en Onder de paramariboom (Boekhandelsprijs en cabaretprijs Neerlands Hoop voor de monoloog). Het kortverhaal 'Naar Manorca' is ook al een roadtrip en liefdesverhaal tegelijk. De vreemde personages (een dwerg die Israëli’s per mountainbike over een Boliviaanse dodenweg gidst!) en de plot (waarin twee Nederlanders elkaar ontmoeten in Argentinië en verliefd worden) zijn enigszins onwaarschijnlijk, maar alleszins overtuigend genoeg geschreven om te doen doorlezen tot het eind. Het avontuurlijke element en de onderhuidse boodschap dat je je angsten onder ogen moet durven te zien, zullen jonge lezers meer aanspreken dan ze willen toegeven.

Tussen beide kortverhalen prangt zich een strip van 18 zwart-wit pagina’s die verdacht veel lijkt op de vorig jaar uitgebrachte, absurde underground-graphic novel Hotel Dorado, niet toevallig ook gemaakt door Pepijn 'Faberyayo' Lanen en illustrator Floor van het Nederend. Hotel Dorado was een bad trip van een strip en ook 'De afzat-knalavonturen van Faber Wilhelm' lijkt het resultaat van een avond te lang doorhangen in de stamkroeg: een geweldig en hilarisch goed plan tussen pot en pint, maar minder op papier.

Het is alleszins geen slechte strip, over een idioot van een ridder op een pratende ezel, als hij gemaakt was door 14-jarigen die nog jeugdzondes mogen begaan. Het welgemeende amateurisme straalt ervan af, de plot hangt van sadisme en U2-fobie aan elkaar. De humor is diep onder de hoogdravendheid begraven. Ongetwijfeld is het etaleren van kinderachtigheid ook een recht voor oudere jongeren, zoals deze auteurs, maar het valt te betwijfelen of ze jongeren zin geven in echte graphic novels. Of misschien was dit net hun cunning plan: graphic novels zullen voor de jonge lezer een openbaring zijn, want élke graphic novel is beter dan hun bijdrage. Smart!