Immigratie vanuit een persoonlijk perspectief

Suketu Mehta is schrijver en hoogleraar journalistiek aan de New York University. Hij werd geboren in India, groeide op in Bombay en emigreerde op zijn veertiende met zijn gezin naar New York. In 2004 bracht hij Maximum City uit (vertaald als Bombay, mateloze stad) waarin hij schrijft over Bombay, haar inwoners en zijn eigen jeugd daar. Het boek werd in 2005 genomineerd voor een Pulitzerprijs.

In Manifest van een immigrant schrijft Mehta over immigranten in (voornamelijk) de Verenigde Staten en zijn persoonlijke ervaringen met immigratie. Hij zet uiteen waarom mensen migreren en betoogt dat we immigranten zouden moeten verwelkomen in plaats van vrezen. Het boek is vertaald door Fennie Steenhuis.  

'Migratie is een mondiale kwestie en heeft mondiale oplossingen nodig. Kolonisatie, ongelijkheid, oorlogen en klimaatveranderingen treffen ons allemaal, rijk en arm, waar we ook wonen. Of je nu gelooft in open grenzen, dichte grenzen of iets daartussenin, ik hoop dat dit boek tot empathie en begrip leidt voor degenen die ze moeten oversteken. In ons hart zouden geen grenzen moeten zijn.'  

De migratieproblematiek is momenteel een actueel onderwerp. Er is al veel over gezegd en geschreven. Bijzonder aan dit boek is dat de auteur zowel zijn persoonlijke ervaringen als feitelijke informatie over migratie deelt. Het boek is opgedeeld in vier delen. Het eerste deel is veelbelovend en weet de lezer direct te raken met persoonlijke verhalen. De afwisseling van deze verhalen met feitelijke informatie, statistieken en cijfers zorgt ervoor dat het prettig leest.  

Vervolgens worden de redenen voor migratie besproken; zoals kolonialisme, oorlog en klimaatverandering. Helaas is dit deel wat taaier en vergt het enig doorzettingsvermogen van de lezer. In het derde deel van het boek komen de angsten voor en bezwaren tegen immigratie aan bod, welke vervolgens worden ontkracht. Het boek wordt afgesloten met een pleidooi voor immigranten.  

Het manifest weet niet steeds te boeien. Bepaalde standpunten worden herhaald of komen op hetzelfde neer en er wordt zo nu en dan afgedwaald, waardoor de boodschap van het betreffende hoofdstuk verloren raakt. De boodschap van het gehele boek is echter wel duidelijk en komt sterk naar voren.  

Mehta is duidelijk een groot voorstander van migratie. In dat opzicht is de mix van persoonlijke ervaringen met feitelijke informatie over migratie minder geslaagd. Het onderwerp lijkt vrij eendimensionaal te worden belicht en het boek geeft daardoor wellicht een gekleurd, ongenuanceerd beeld. De auteur gaat vrijwel alleen in op de positieve effecten van immigratie en ontkracht alle mogelijke bezwaren. Daarnaast maakt hij onderscheid tussen immigranten en autochtonen door te schrijven over ‘wij’ en ‘zij’. Deze tweedeling lijkt niet te passen bij de boodschap van het betoog.     

Uiteindelijk is Manifest van een immigrant is een hoopvol, maar ietwat ongenuanceerd betoog voor het verwelkomen en accepteren van immigranten, aangevuld met de persoonlijke migratie-ervaringen van de auteur. Het boek zorgt voor meer inzicht in en begrip voor het immigrantenbestaan.