Een verhaal om steeds opnieuw te lezen

Half leven is het romandebuut van schrijfster en columniste Aya Sabi. Ze vertelt in deze roman over het leven van drie vrouwen: een grootmoeder, haar dochter en haar kleindochter. De grootmoeder wordt volwassen ten tijde van de Franse bezetting van Marokko, de dochter komt met haar ouder als arbeidsmigranten naar Nederland en de kleindochter groeit op tussen twee culturen.

Aya Sabi heeft de drie verschillende vrouwen op drie verschillende manieren weergegeven, in verhaalvorm, in briefvorm en in de vorm van essays. De schrijfstijl is ook erg verschillend, hierdoor kun je nog meer invoelen hoe verschillend alledrie de vrouwen zijn. Vooral de grootmoeder (Fatna) heeft een hard leven geleid. Uitgehuwelijkt als kindbruid, weduwe geworden, opnieuw uitgehuwelijkt, weggelopen en tenslotte in een land terechtgekomen waar ze moeilijk kan aarden. Vanaf het begin is duidelijk dat Fatna een heel traumatische ervaring heeft gehad, maar wat dit is blijft lang onduidelijk door de opbouw van het verhaal. De brieven van de dochter van Fatna vertellen over een heel ander verdriet en daartussendoor komt ook de kleindochter (Shams) aan het woord. Zij schrijft over haar familie voor de universiteit en probeert dus objectief te blijven. Toch lees je ook in haar essays over verdriet en intergenerationeel trauma.
Half leven was vaak moeilijk te lezen, maar prachtig, door de diepe emoties die naar voren kwamen. De prachtige zinnen droegen hier enorm aan bij:

'Ik hou mijn mond dicht, zo kunnen ze niet door mijn keel bij mijn hart.'

'Ging het slecht bij hem? het is geen ramp dat ik binnen moest blijven of dat hij jaloers was. De ramp was dat hij steeds meer van me wilde zien, met me wilde praten. De ramp was dat hij van me wilde houden, hij plaatste zijn hart in mijn schoot hoewel hij zag dat er geen plek was, dat ik geen kommetje maakte, dat het er niet zacht en warm was om te blijven, dat ik niet achter zijn oren krabde als hij tussen mijn benen lag.'

'Ze zijn steeds liever bij mij omdat ik ook steeds liever bij mezelf ben.'

Een verhaal over jezelf zijn of jezelf worden, over trauma's die van generatie op generatie worden doorgegeven, over de mooie en lelijke kanten van de Marokkaanse cultuur, over ontheemding en over een stukje geschiedenis waar ik weinig tot niets van wist. De drie verschillende schrijfwijzen maken het ook eenvoudig om het verhaal nogmaals te lezen en nu steeds achter elkaar vanuit één persoon gezien. Dus eerst door Fatna's ogen, dan de brieven van haar dochter en tot slot de essay's van Shams. Dit geeft weer een heel ander gevoel en ook nieuwe inzichten.

Een echte aanrader.