Kwantiteit boven kwaliteit

“Zulke vrouwen moeten geen kinderen krijgen.” Het is maar dat we het weten. Mensen, in dit geval vrouwen, met een persoonlijkheidsstoornis moet men mijden als de pest. Dweepziek, aandachtsgeil en egoïstisch als ze zijn, maken ze de mensen in hun omgeving kapot. Tenminste, als we Loes den Hollander moeten geloven. “Bodemloos” toont aan dat goed research doen van ondergeschikt belang wordt wanneer schrijven tot massaproductie verworden is.

Sinds Loes den Hollander in 2006 debuteerde met de thriller “Vrijdag” zijn er twintig thrillers, een roman, drie bundels met korte verhalen en drie novelles van de schrijfster verschenen.

In “Bodemloos” (2012) googelen Tjeerd en Lizzie, samen met hun tante Mies, het gedrag en de zelfmoordpogingen van hun moeder Hella. Uit dit diepgravende onderzoek concluderen ze dat Hella aan een persoonlijkheidsstoornis lijdt. Welke van de vele verschillende maakt voor Den Hollander niet uit. Dit ongenuanceerde paraplubegrip voldoet om Hella neer te zetten als een slechte vrouw die met haar beroerde karakter in staat blijkt het seksueel misbruik van haar kinderen, gepleegd door haar man Niels, te ontkennen. Nadat de incest uitkomt, zorgt Mies ervoor dat Niels het veld ruimt. Hella blijft hem echter adoreren en toelaten. Niels is een gekwelde ziel. Oud leerling van het seminarie, gestruikeld over het celibaat en worstelend met zijn homoseksualiteit. Met twee gestoorde ouders kan het niet anders dan dat Tjeerd en Lizzie een moeilijke jeugd gehad hebben. Wanneer Hella opnieuw een zelfmoordpoging doet, betreedt Niels na jaren afwezigheid weer het toneel. Het afgesloten verleden dringt het heden binnen. Tjeerd, Lizzie en Mies verzetten zich en spannen als vanouds samen.

Incest, het katholicisme in relatie tot seksualiteit, homoseksualiteit en de psychiatrie. Het zijn stuk voor stuk gevoelig liggende, boeiende thema’s. Zulke onderwerpen zijn te precair om ingezet te worden bij wijze van magere poging een boek diepgang mee te geven. Ze verdienen meer uitdieping dan de platitudes waarmee Loes den Hollander ze aan de lezer presenteert.

Den Hollander wisselt in het boek regelmatig van perspectief. Op die manier gunt ze de lezer de mogelijkheid om door de ogen van afwisselend Tjeerd, Lizzie en Mies naar de gebeurtenissen te kijken. Het idee is goed, maar het is rommelig afgewerkt. Misschien komt dat doordat ze nergens voor een ik-figuur kiest op de sporadische keren na dat Niels kort het perspectief heeft.

De dialogen zijn hier en daar zodanig zoet dat na lezing van het boek een bezoek aan de tandarts wegens verloren tandglazuur gerechtvaardigd is.
“’Ik hou van je. Weet je wel hoeveel? Het is niet in getallen uit te drukken.’
‘Ik hou ook van jou,’ zegt Lizzie.
‘Eindelijk, eindelijk zeg je het! Wat heb je me daar lang op laten wachten.’”

Het is niet reëel om van een (literaire) thriller te verwachten dat het een letterkundig meesterwerk is. Wel mag gerekend of gehoopt worden op een verhaal dat spannend is. Spannend is “Bodemloos” allerminst. Hoewel er wel een onverwacht twistje is aan het einde van het boek is het plot grotendeels voorspelbaar. Al meteen in het begin is duidelijk waar de dreiging vandaan komt. Na heel veel tekst in heel veel korte hoofdstukken wordt de uiteindelijke wending er tot slot in gefriemeld.

Al met al is “Bodemloos” een niet geslaagde thriller. Zeker in vergelijking met ander werk van Loes den Hollander, zoals bijvoorbeeld “Aangetast” en “Genadeklap”. Het gebrek aan een lange spanningsboog en de nogal zwart-witte benadering van de thematiek roepen ergernis op. Het lijkt er sterk op dat “Bodemloos” het gevolg is van kwantiteit boven kwaliteit stellen.