Verdwaalde engelen

Het is raadselachtig waarom mensen zich gedwongen voelen tot het maken van keuzes waarmee ze zichzelf, anderen en elkaar een leven lang dwarszitten. Het zijn ervaringen uit het verleden en een onvermogen tot communiceren die leiden tot vastzitten in geheimen en misverstanden. In “Margot en de engelen” van Kristien Hemmerechts zitten Sofie en Dave als twee willoze en volledig van elkaar vervreemde marionetten ieder op een eigen eiland. Uit hun nog steeds niet ontbonden huwelijk is Margot geboren die ongevraagd terecht is gekomen in een half gebroken gezin dat functioneert als een onbeholpen poppenkast. Het is in dat licht ook niet vreemd dat Margot haar verdwijnen aan haar ouders meedeelt in een in tweevoud verzonden fax. In potentie stof genoeg voor een boeiende roman.

Sofie heeft met haar tekentalent net deelgenomen aan het Eerste Internationale Colloquium voor Jonge Kunstenaars als zij, net voor haar terugreis naar België, in Hull Dave en zijn vriend Nick ontmoet. Ze valt als een blok voor Nick, blijft in Engeland, maar trouwt uiteindelijk met Dave. Het is Daves afschuw voor Margaret Thatcher die bepaalt dat ze in België gaan wonen. Hun dochter Margot leeft de eerste jaren van haar leven op plattekaas (kwark), omdat ze weigert te eten.

In een op zich vlot leesbare roman vol levendige dialogen laat Hemmerechts de lezer door middel van wisselende perspectieven beperkt kennismaken met Sofie en Dave. Beperkt, omdat ze stereotypisch worden neergezet. Dave is de passieve sukkel die zich laat koeioneren door zijn moeder Joan en een ieder die dat wil. Sofie is de vrijgevochten vrouw die ruimte nodig heeft en niets onbesproken wil laten. Dat resulteert onder meer in tenenkrommend stoere teksten die naar feminisme neigende vrouwen bezigen om de wereld te laten weten dat ze niet onderdoen voor mannen: “Makkelijker gezegd dan gedaan met zo’n gutsende kut.” Een stoerheid die contrasteert met het minderwaardigheidscomplex dat maakt dat Sofie vastzit in een leven vol keuzes die ze niet wilde maken.

Margot blijft, al dan niet bewust, nagenoeg helemaal uit beeld. Het niet willen eten en het ertoe gedwongen worden door buurvrouw Dorien is het gesuggereerde trauma dat middels een ongeloofwaardige scene het boek binnen dendert:

“Alles lacht en straalt en danst en springt in de keuken van Sofies appartement, waar Margot Dorien duttend boven haar krant aan de keukentafel heeft aangetroffen en vervolgens met een touw aan een stoel heeft vastgebonden.
‘Wakker worden, Dorien, etenstijd.’
Ze schudt de oude vrouw door elkaar, geeft een tik op de ene kaak en nog een tik op de andere.
‘Lekker geslapen?
Ze neemt de krant weg en zet een bord witloofsoep in de plaats.
‘Eten, Dorien. Kijk hoe lekker, hoe gezond.’

Het zijn in dit boek niet de personages die voor hoofdpersonen moet doorgaan die de lijnen uitzetten. Die eer valt te beurt aan de bijrollen die met de touwtjes in handen veel invloed hebben op Sofie, Dave en Margot. Nick, verdwenen en van twijfelachtig allooi, heeft zijn stempel neergedrukt met de kast die hij Dave en Sofie cadeau heeft gedaan en die metaforisch blijft rondspoken. Dorien, al dan niet aan kanker lijdend en zich aan Sofie opdringend en Joan, weliswaar in Engeland, maar altijd in de buurt.

Al met al zijn er veel personen die in de grond interessant zijn, maar erg hapsnap opduiken. Kristien Hemmerechts doet haar personages, en met name Margot, tekort door hun karakters niet uit te diepen. Weliswaar zijn de personen individuen die niet in staat zijn tot nader tot elkaar komen, maar toch laat Hemmerechts het liggen door ze niet echt te verbinden. De poging die ze wel doet door de sektarische Sasha op te laten duiken, doet de tanden een beetje knarsen. Het vele onuitgesprokene en alle bedoelingen die verkeerd begrepen worden prikkelen, maar het blijft oppervlakkig. Het maakt de roman fragmentarisch en laat onduidelijk wie de engelen zijn, wat ze precies komen doen, voor wie en waarom.