ontwapenend en eigenzinnig debuut

De 21-jarige Nederlandse Loekie verhuist naar België om haar droomopleiding “Toonkunst” te volgen. Ze komt terecht in de woongroep Kijkdoos in Antwerpen, waar ze zich probeert staande te houden tussen een bont gezelschap van dertigers. Wat een frisse start had moeten worden, blijkt al snel ingewikkelder dan gedacht: het cultuur- en taalverschil tussen Nederland en Vlaanderen is groter dan ze had verwacht. Zowel binnen de opleiding als in haar nieuwe woonomgeving moet ze zich een weg banen door onbegrip, verwarring en onverwachte ontmoetingen.
Voor de onlineleesclubs, georganiseerd door @gerjoleestgraag las ik “De bananenlezers”, het debuut van documentairemaker en filmmaker Marlies Smeenge. Voor dit boek liet ze zich inspireren door haar eigen ervaringen tijdens de opleiding Woordkunst in Antwerpen. Hoewel niet alles letterlijk zo gebeurd is, voelt het verhaal oprecht en persoonlijk aan.

De roman is opgebouwd uit korte hoofdstukken die telkens beginnen met de titel “die keer met…”, wat zorgt voor een luchtige, episodische vertelstructuur. Met veel humor en zelfspot beschrijft Marlies Smeenge de situaties waarin Loekie verzeild raakt – van ongemakkelijke kennismakingen tot existentiële twijfels, en van kleine overwinningen tot taalverwarring die tot op het gênante af pijnlijk is.
De auteur hanteert een beeldende en zintuiglijke stijl, waarin visuele details vaak een belangrijke rol spelen. De lezer ziet de scènes bijna filmisch voor zich. Haar gebruik van het ik-perspectief versterkt de betrokkenheid: we zitten voortdurend in Loekies hoofd, waardoor haar twijfels, angsten en komische gedachten direct voelbaar worden. Dit maakt haar juist menselijk en innemend. Loekie is een zelfbewuste maar onzekere jonge vrouw, scherpzinnig en tegelijk ontwapenend – een personage dat je meteen in je hart sluit.
De bewoners van Kijkdoos maken in eerste instantie een wat bizarre indruk, met hun uitgesproken trekjes en ogenschijnlijk absurde gedrag. Maar naarmate het verhaal vordert, worden hun eigenaardigheden herkenbaar en zelfs hartverwarmend.
Daarnaast speelt het taalverschil uiteraard een grote rol – niet alleen als bron van verwarring, maar ook als spiegel voor identiteit en communicatie. De verschillen tussen Vlaams en Nederlands worden op scherpe en vaak geestige wijze blootgelegd, maar zonder neerbuigendheid of stereotypering.

De bananenlezers van Marlies Smeenge is een ontwapenend en eigenzinnig debuut dat me echt heeft verrast. Met veel humor en scherpte vertelt ze het verhaal van Loekie, die zich als jonge Nederlandse in Antwerpen staande probeert te houden tussen Vlaamse dertigers, vreemde gewoontes en taalverwarring. Het resultaat? Een mix van grappige momenten, herkenbare worstelingen en kleine existentiële crisissen. Dit boek raakt precies dat gevoel van ‘waar hoor ik eigenlijk bij?’ – op een manier die zowel luchtig als raak is.