Meeslepend, leerzaam... Maar iets te voorspelbaar

Met dit verhaal, De zoon van de verhalenverteller, heeft de schrijver Pierre Jarawan vanwege de raakvlakken met zijn persoonlijke leven, als zoon van een Libanese vader en Duitse moeder, geboren in Jordanië en sinds zijn derde levensjaar opgegroeid in Duitsland, duidelijk de problematiek in het Midden-Oosten en het leven van gevluchte families voor de lezer duidelijk willen maken.

Het boek beschrijft twee nauw verbonden Libanese families die in 1983 naar Duitsland zijn gevlucht. Beide families zijn, elk op hun eigen manier, getekend door de situatie in hun thuisland en de gevolgen daarvan. Het meisje Yasmin is nog maar een baby wanneer haar vader Hakim met haar naar Duitsland vlucht. Brahim en Rana zijn op dat moment pas getrouwd wanneer zij hun thuisland verlaten en ook hun toevlucht en toekomst in Duitsland zoeken. Het verhaal zelf start in het Duitsland van 1992, wanneer Yasmin 9 jaar is, terwijl Brahim en Rana ondertussen twee kinderen hebben gekregen: Samir van 7 jaar en zusje Alina van 2 jaar. Door de ogen van Samir beleven we vervolgens het leven van vluchtelingfamilies in de westerse wereld.

De schrijver wil de lezer laten zien dat politieke onrust in het thuisland en het leven als vluchteling in een onbekend land voor elk mens en gezin andere gevolgen in het leven heeft en dat deze gevolgen tot ver in het heden kunnen doordringen en zelfs iemands volledige toekomst kan bepalen. Daar waar Alina op latere leeftijd amper herinneringen aan nare gebeurtenissen van vroeger kan hebben, pakt Yasmin het gemis van haar moeder weer heel anders op dan wanneer de vader van Samir plots uit zijn leven verdwijnt. Daarnaast zien we als lezer wat de gevolgen voor kinderen van vluchtelingen zijn om op te groeien in een volstrekt ander land dan het land waarin beide ouders zijn geboren en getogen. De moeite die het kan kosten voor het kind om in een andere cultuur opgenomen te worden en de heimwee naar het thuisland van een ouder, kan afzonderlijke leden van gevluchte families in een ingewikkelde positie brengen met alle emoties en problemen die daar binnen een familie bij komen kijken. Ook de sterke liefde voor familieleden komt goed aan de orde in dit boek.

Het boek leert de lezer daarnaast veel over Libanon, wat zeker voor een stukje uitbreiding van de algemene kennis kan zorgen. Al lezende ga je zelfs een beetje van het land houden. Ook over de politieke spanningen in Libanon, de verschillende streken en de stad Beiroet is veel te leren. Alhoewel na het dichtslaan van het boek te bekennen is dat de politieke conflicten uit het verleden en heden dermate complex zijn dat dit in een verhalende roman natuurlijk heel moeilijk volledig uit te leggen is.

De opzet van het boek is prima in orde. Al direct na het lezen van het eerste hoofdstuk ontstaan er open vragen die tijdens het lezen geleidelijk beantwoord worden. Sommige spanningsbogen reiken tot ver in het boek, andere spanningsbogen zijn weer kleiner. Maar al met al, aan spanning is er geen gebrek. Het gebruik van afwisselende fragmenten, die zich in heden en verleden afspelen, dragen daar zeker aan bij.
Hoewel de lezer zich kan afvragen wat voor mysterie de vader van Samir verborgen heeft gehouden, is het verloop voor de lezer helaas wel een tikkeltje voorspelbaar. Ook de zoektocht naar antwoorden in Libanon, zodat Samir het verleden kan afsluiten, lijkt wel iets te gemakkelijk en succesvol waardoor het helaas aan de geloofwaardigheid van het verhaal inboet.

Het verhaal wordt vanuit het hoofdpersonage Samir verteld en daarbij kunnen we daadwerkelijk in zijn huid kruipen. Al lezende kunnen we de emoties van Samir ervaren alsof we het zelf zijn. Verdriet, woede, angst en onmacht tegen de achtergrond van de geschetste situaties, het is allemaal ontzettend goed door de schrijver op de lezer overgebracht.

De titelverklaring lijkt op het eerste gezicht simpel gekozen. Maar tegen het einde van het verhaal krijgt de titel een diepere betekenis en wordt de keuze voor deze titel volledig duidelijk. In dat opzicht is de keuze voor deze titel sterker en geeft het de inhoud van het boek beter weer dan de titelkeuze in de originele taal: “Am ende bleiben die zedern”.

De zoon van de verhalenverteller is een leerzaam en meeslepend boek, met een verhaallijn die misschien niet helemaal aan de verwachtingen voldoet, iets te voorspelbaar kan zijn en door het gemak van de zoektocht van Samir ook wat in de geloofwaardigheid inboet, maar desalniettemin goed geschreven en heerlijk te lezen.