Lezersrecensie
De mythe van een kosmopolitische stad ! ★★★★1/2
Als een Europeaan zich het Egyptische Alexandrië voorstelt, denkt hij in grootse, nostalgische beelden: het Hellenistische handelsknooppunt genoemd naar Alexander de Grote, de Romeinen die hardvochtig een einde maken aan de oud-Griekse cultuurstad, Cleopatra die zich door een slang laat bijten omdat ze wil sterven, de roze-bril-boeken van Lawrence Durrell en de open, kosmopolitische samenleving van halfweg de 19de tot het midden van de 20ste eeuw. Maar tot op welke hoogte komt dat beeld, afgezien van de historische ijkpunten, overeen met de werkelijkheid? En klinken er nog echo's van die Europese identiteit door in de hedendaagse kuststad?
WERELDBURGERS ?
Om op deze vragen te kunnen antwoorden gaat de in Egypte wonende journalist Eduard Cousin op onderzoek uit. Hij leest zich uitgebreid in, praat met nazaten van de kosmopolieten en met Arabische Alexandrijnen. Tussen al die uiteenlopende meningen, perspectieven en interpretaties door luistert hij ook naar zijn innerlijke stem. Wat betekent Alexandrië voor hem, de buitenlander die zijn leven deelt met een Egyptische vrouw?
Na de militaire coup van Nasser in 1952 verliet een hele generatie met Europese wortels in golven het land en het regime dat zich tot Rusland wendde. Een enkele nakomeling bleef en hoort bij de idealiserende, melancholische burgers die de stap naar de veranderde eigenheid van Alexandrië niet hebben kunnen (of willen) maken. Vooral het statusverlies zit hen hoog. Ze zijn bovendien vergeten dat er in het verleden ook Arabieren woonden, zij het buiten het centrum en naast - niet tussen - de Europeanen... die geen woord Arabisch praatten. De term 'kosmopolitisch' beperkt zich dus tot diversiteit binnen de Westerse cultuur.
HET NIEUWE ALEXANDRIË
In de aanloop naar de 21ste eeuw en daarna zijn de tuinwijken verdwenen, de villa's vervangen door woontorens, de brede straten omgebouwd tot oriëntaalse souks. Als gevolg van een falende, door corruptie geteisterde politiek, ontstond er een informele economie. Die levert geen belastingen op, wel steekpenningen. Ook de toenemende verkrotting van historische gebouwen mag op het conto van de perverse bestuurders geschreven worden. Maffiose projectontwikkelaars mogen straffeloos de sloophamer bovenhalen. En omdat een carrière in het leger een verdienmodel geworden is, verschijnen er overal horecazaken en winkels die de kleinhandel in de stad dwarszitten. Gecultiveerde Alexandrijnen huilen om de teloorgang!
En ja, de voorwaarden die aan IMF-leningen verbonden zijn, hebben een wurgend karakter, en ja, bilaterale handelsovereenkomsten zijn nooit in het voordeel van de zwaksten... maar als je economisch beleid zich beperkt tot graaikapitalisme voor een elite, dan heb je weinig recht op het leveren van kritiek!
MEGALOMAAN OF VERANTWOORD ?
In 2002 opende de 'Bibliotheca Alexandrina' haar deuren. Om het symbool van de antieke stad te verbinden met de moderne had toenmalig president Mubarak een Noors architectenteam onder de arm genomen. En het resultaat mag er zijn.
(zie foto op https://inktkoelie.blogspot.com/)
Dat alle ramen op de Middellandse-Zee gericht zijn, roept bij Eduard Cousin het beeld op van 'fort Europa'. Zou je de bibliotheek niet als een modern kenniscentrum kunnen zien? Kennis komt in deze tijd via allerlei kanalen naar je toe. Gelijkgestemden kunnen wereldwijd in real time met elkaar communiceren. Als je geestelijke ontwikkeling nastreeft, lijkt voor taxichauffeur spelen in Londen een weinig aantrekkelijk alternatief. Bij 'brain drain' is niemand gebaat!
De auteur merkt ook op dat, net als de Europeanen in de zogenaamde kosmopolitische tijd, de ogen van het gebouw geen aandacht schenken aan het Egyptische en Afrikaanse achterland. Als de regering besluit in te zetten op scholing en welvaart, wordt die kloof vanzelf kleiner. Voorlopig zal de zoon of de dochter van een boer in de delta de weg naar Alexandrië niet vinden. Toch is het hoopvol dat de Alexandrijnse studenten en academici deze publieke ruimte omarmen. De leeszaal zit steevast vol!
CULTURELE NOSTALGIE
En mochten ze hun mondiale blik toch even willen richten op de microkosmos van weleer, dan kunnen ze terecht in het honderd jaar oude hotel Cecil waar een piccolo je opwacht en een houten lift met ijzeren hekje je naar boven brengt. Tussen zwart-wit foto's en cappuccino's is het heerlijk van gedachten wisselen!
Lees meer op https://inktkoelie.blogspot.com/
WERELDBURGERS ?
Om op deze vragen te kunnen antwoorden gaat de in Egypte wonende journalist Eduard Cousin op onderzoek uit. Hij leest zich uitgebreid in, praat met nazaten van de kosmopolieten en met Arabische Alexandrijnen. Tussen al die uiteenlopende meningen, perspectieven en interpretaties door luistert hij ook naar zijn innerlijke stem. Wat betekent Alexandrië voor hem, de buitenlander die zijn leven deelt met een Egyptische vrouw?
Na de militaire coup van Nasser in 1952 verliet een hele generatie met Europese wortels in golven het land en het regime dat zich tot Rusland wendde. Een enkele nakomeling bleef en hoort bij de idealiserende, melancholische burgers die de stap naar de veranderde eigenheid van Alexandrië niet hebben kunnen (of willen) maken. Vooral het statusverlies zit hen hoog. Ze zijn bovendien vergeten dat er in het verleden ook Arabieren woonden, zij het buiten het centrum en naast - niet tussen - de Europeanen... die geen woord Arabisch praatten. De term 'kosmopolitisch' beperkt zich dus tot diversiteit binnen de Westerse cultuur.
HET NIEUWE ALEXANDRIË
In de aanloop naar de 21ste eeuw en daarna zijn de tuinwijken verdwenen, de villa's vervangen door woontorens, de brede straten omgebouwd tot oriëntaalse souks. Als gevolg van een falende, door corruptie geteisterde politiek, ontstond er een informele economie. Die levert geen belastingen op, wel steekpenningen. Ook de toenemende verkrotting van historische gebouwen mag op het conto van de perverse bestuurders geschreven worden. Maffiose projectontwikkelaars mogen straffeloos de sloophamer bovenhalen. En omdat een carrière in het leger een verdienmodel geworden is, verschijnen er overal horecazaken en winkels die de kleinhandel in de stad dwarszitten. Gecultiveerde Alexandrijnen huilen om de teloorgang!
En ja, de voorwaarden die aan IMF-leningen verbonden zijn, hebben een wurgend karakter, en ja, bilaterale handelsovereenkomsten zijn nooit in het voordeel van de zwaksten... maar als je economisch beleid zich beperkt tot graaikapitalisme voor een elite, dan heb je weinig recht op het leveren van kritiek!
MEGALOMAAN OF VERANTWOORD ?
In 2002 opende de 'Bibliotheca Alexandrina' haar deuren. Om het symbool van de antieke stad te verbinden met de moderne had toenmalig president Mubarak een Noors architectenteam onder de arm genomen. En het resultaat mag er zijn.
(zie foto op https://inktkoelie.blogspot.com/)
Dat alle ramen op de Middellandse-Zee gericht zijn, roept bij Eduard Cousin het beeld op van 'fort Europa'. Zou je de bibliotheek niet als een modern kenniscentrum kunnen zien? Kennis komt in deze tijd via allerlei kanalen naar je toe. Gelijkgestemden kunnen wereldwijd in real time met elkaar communiceren. Als je geestelijke ontwikkeling nastreeft, lijkt voor taxichauffeur spelen in Londen een weinig aantrekkelijk alternatief. Bij 'brain drain' is niemand gebaat!
De auteur merkt ook op dat, net als de Europeanen in de zogenaamde kosmopolitische tijd, de ogen van het gebouw geen aandacht schenken aan het Egyptische en Afrikaanse achterland. Als de regering besluit in te zetten op scholing en welvaart, wordt die kloof vanzelf kleiner. Voorlopig zal de zoon of de dochter van een boer in de delta de weg naar Alexandrië niet vinden. Toch is het hoopvol dat de Alexandrijnse studenten en academici deze publieke ruimte omarmen. De leeszaal zit steevast vol!
CULTURELE NOSTALGIE
En mochten ze hun mondiale blik toch even willen richten op de microkosmos van weleer, dan kunnen ze terecht in het honderd jaar oude hotel Cecil waar een piccolo je opwacht en een houten lift met ijzeren hekje je naar boven brengt. Tussen zwart-wit foto's en cappuccino's is het heerlijk van gedachten wisselen!
Lees meer op https://inktkoelie.blogspot.com/
1
Reageer op deze recensie
Meer recensies van maryse
Gesponsord
Een hartverwarmende romance vol ouderwetse charme en personages die je gelijk in je hart sluit, tegen het decor van de roaring twenties.
