Het lijden van de wereld op de schouders van een bevrijder ! ★★★★1/2

Van sommige auteurs wordt gezegd dat ze steeds hetzelfde boek schrijven. Met andere personages, een andere belichting, een ander perspectief. Als je naar het oeuvre van de Nederlands-Pools-joodse Miriam Guensberg kijkt, kom je in grote lijnen tot dezelfde conclusie. Hoewel het genre wisselt van fictie naar non fictie is Polen altijd de rode draad die ontheemding, verborgen leed, het zoeken naar richtpunten, een zwijgende ziel en de erfenis van een oorlog en de Holocaust, blootlegt.

DAPPER ZIJN
Sommige verhalen zijn te groot, te pijnlijk, te onrechtvaardig om ooit los te kunnen laten. Met dit recente werk over haar door de oorlog beschadigde vader, wil de schrijfster 'naar de kern van het kwaad in plaats van er omheen te cirkelen'. Vooraleer je daartoe in staat bent, kunnen er heel wat jaren voorbij zijn gegaan. De romans van deze schrijfster waren vingeroefeningen voor deze literaire en intime confrontatie.

In 'Held zonder vaderland' is Miriam Guensberg voor het eerst heel expliciet over Abraham - roepnaam Dolek - Guensberg die aan het begin van de Tweede Wereldoorlog als legerarts in dienst gaat bij de Poolse krijgsmacht. Voor de vrijheid van zijn familie en zijn vaderland is hij bereid de hoogste prijs te betalen. Al die tijd heeft hij geen weet van zijn door de nazi's geëxecuteerde ouders en in kampen opgesloten broers. Het opeengestapelde leed maakt van de jonge man een gesloten volwassene met een in zichzelf gekeerde blik. 'Oorlog is geen verhaal', zegt hij als zijn dochter hem wil interviewen.

NOOIT VOORBIJ
Met de relatie tussen het kind en de oorlogsvader die vaak de kaken op elkaar houdt, worstelt menig auteur. Denk maar aan Dido Michielsen ('Verborgen vader'), Catherine Keyl ('Oorlogsvader'), Mirjam Rotenstreich ('Vader zoeken'), of Adriaan Van Dis ('Meneer Java'). De tweede generatie erft het stille verdriet, de onrust en het niet in het reine komen met een onhandelbare ervaring. Voor slachtoffers en nabestaanden heeft oorlog geen houdbaarheidsdatum!

Net als deze collega-schrijvers heeft Miriam Guensberg de duisternis in de medemens doordringend aangekeken. Ze is meegegaan op de helletocht van de bevrijders tussen de Normandische landingsstranden en de rivierbruggen in Nederland. Ze heeft het pad gekruist van de NSDAP-er Hans Frank, de Slachter van Polen, die de Shoah geïnitieerd heeft. Ze hoorde de Britse generaal Montgomery zeggen dat Polen minderwaardige mensen zijn. En haar veldwerk leidde haar naar Nowy Targ, het dorp van de familie Guensberg in de Karpaten, waar ze de nazigevangenis heeft gezien en op de plek heeft gestaan waar de grootouders Gizella en Markus moesten toekijken bij de massa-executie van hun lotgenoten!

DE KRACHT VAN WOORDEN
Dit boek is niet alleen geschreven als eerbetoon aan een vader maar ook om te voorkomen dat een betekenisvol bestaan met een maatschappelijke relevantie, verdwijnt in de plooien van de geschiedenis. Miriam Guensberg is er in elk geval in geslaagd om de zachtaardige Dolek die eerst als frontchirurg en later als anesthesist mensen in leven probeerde te houden, op een indrukwekkende manier te laten landen in de ziel van haar lezers!
Lees meer op: https://inktkoelie.blogspot.com/