Een guillotine boven je hoofd ! ★★★1/2

Wat weten doorsnee Europese burgers over Britse geschiedenis buiten het verhaal van de wereldoorlogen of van de moorddadige koning Hendrik VIII? Weinig of niets... toch?! Als reden voor die lacune wordt meer dan eens de lijvigheid van non fictie boeken opgegeven, gekoppeld aan het feit dat gewone stervelingen geen tien levens hebben.

Misschien heeft Laurel A. Rockefeller wel gedacht: 'Laat ik daar iets aan doen en een tweevoudige, licht gefictionaliseerde vertelling schrijven over de Engelse vorstin Elizabeth Tudor en haar Schotse 16de eeuwse tijdgenote Mary Stuart.' Omdat Elizabeth iets eerder geboren is dan Mary, 'the queen of Scots', ligt het voor de hand om met de oudste te beginnen.

DIT IS MIJN KROON!
Hoewel de zeer ontwikkelde Elizabeth I (1533-1603), die zes talen sprak waaronder Latijn, het protestantisme aanhing, was ze geschokt door de theologische publicatie van John Knox, een Schotse hervormde christen en volksopruier die opgang maakte. Hij was een haatdragende man die zijn pijlen niet alleen op katholieken maar ook op vrouwen richtte. Auteur Laurel A. Rockefeller trekt bovendien zijn, door de bijbel geïnspireerde, argumenten in twijfel. Hij zou de eerste niet zijn die de godsdienst misbruikt voor eigen gewin. Wellicht had ook Elizabeth dat begrepen.

In een tijd waarin de ondergeschiktheid van de vrouw ten opzichte van de man wettelijk was vastgelegd, wilde deze Tudor-afstammeling niet trouwen. Zij deelde deze visie trouwens met de 17de eeuwse koningin Christina van Zweden (Dick Harrison - zie bloglink hieronder). Geen van beide vorstinnen wilde haar politieke zelfstandigheid verliezen!
'Ik ben gehuwd met Engeland. Ik behoef geen aardse echtgenoot,' zo klinkt de gefictionaliseerde Engelse vorstin die zich tijdens haar bewind presenteerde als een heerseres die met haar volk getrouwd was. Dankzij deze door de burgers omarmde retoriek leidde ze de aandacht af van het ontbreken van een troonopvolger en versterkte ze zo haar positie.

HARD TEGEN HARD
Haar regeerperiode werd gekenmerkt door binnen- en buitenlandse agressors, die aasden op de troon en het land. Als de geschiedenis iets anders gelopen was, had Elizabeth de kroon niet eens gedragen. Haar voorgangster en halfzuster Mary, die ook 'Bloody Mary' genoemd werd vanwege haar wrede optreden tegen de protestanten, was een verstandshuwelijk aangegaan met de Spaanse rabiaat-katholieke en imperialistische vorst Filips II. Helaas voor hen mislukte hun plan om via een troonopvolger Elizabeth uit te rangeren.

Tijdens haar ambtstermijn bleek vooral de Schotse koningin Mary een lastpak te zijn dat zich al complotterend een weg probeerde te banen naar het Engelse machtscentrum. Uiteindelijk zou ze veroordeeld worden en onder de guillotine terecht komen.

OMMEZWAAI
Het buitenlandse gevaar kwam nogmaals van de imponerende Spaanse vorst Filips II. Wat niet was gelukt via de legale weg, werd gewapenderhand nagejaagd. Maar ook deze keer leed hij een nederlaag. De te duchten Engelse vloot onder aanvoering van kaper, ontdekkingsreiziger en vice-admiraal, Francis Drake, dreef de 'onoverwinnelijke' Armada naar de Ierse Zee waar de Spaanse boten tegen de rotskusten te pletter sloegen. Deze rampzalige mislukking was de voorbode van de teloorgang van het Spaanse rijk en het begin van de wereldmacht Engeland/Groot-Brittannië.

VORM EN INHOUD
Net zoals een kortverhaal de ontwikkeling van een plot dwarsboomt, is er op de 50 e-bladzijden van dit boekje te weinig plaats om een vrij complex historisch tijdperk te ontvouwen, zelfs als je de niet-ingewijde lezer wil bereiken. In hoog tempo volgen de feiten elkaar op. Daarbij zit de non fictie de fictie in de weg en omgekeerd. Het voelt als een te vol gestopt reiskoffer waarvan de sluiting niet meer dicht gaat. Voor behapbare en toch geslaagde non fictie moet je bij Dick Harrison (zie hoger) zijn: 200 pagina's, één spraakmakende figuur.

Bij het lezen van 'Koningin Elizabeth Tudor' merk je bovendien dat in het reiskoffer de trui en de sokken voor de frisse avonden ontbreken. Hier en daar mis je een stapje in de uitleg of een ander puzzelstukje. Er is b.v. geen plaats voor de hoofdpijnrelatie met Ierland (zelfde staatshoofd, twee zelfstandige naties) of de exploten van de nationale zeeheld Francis Drake die werd ingezet tegen de Spaanse koloniën. Ook wordt over William Shakespeare, die toen zijn hoogtijdagen beleefde, met geen woord gerept. Bovendien laten de proloog en de epiloog je raden naar de reden waarom twee jonge mensen de oversteek naar Amerika maken. Zij symboliseren de eerste Engelse nederzettingen die de totstandkoming van het Britse imperium inluiden.

VERDIENSTE
Wat blijft er van deze historische terugblik hangen als je de laatste pagina omslaat? Dat het mes van de guillotine altijd geslepen was en weinig samenzweerders, coupplegers of overspelige vrouwen eraan ontsnapten. Mannen mochten wel buiten de echtelijke lijntjes kleuren. Dat de kaart van de godsdienst politiek kon worden uitgespeeld maar nooit de grootste speler was. Suprematie was dat wel. Dat Elizabeth een verdraagzame en standvastige koningin was, die pas na lang aarzelen het doodvonnis van haar achternicht Mary ondertekende. In de late middeleeuwen kon een hardnekkige putchiste niet op genade rekenen. Dat was voor 'the queen of Scots' vast geen verrassing!
Lees meer op: https://inktkoelie.blogspot.com/