Sola Scriptura !

Lezers van historische fictie en non fictie kruisen vaak het pad van deze man. Bij beeldenstormen, dynastieke twisten en regelrechte (burger)oorlogen staan reformisten en contrareformisten tegenover elkaar. En laten we de nazi-ideologie niet vergeten! Maar wie is deze 16de eeuwse Maarten Luther?

DWALING EN WAARHEID
Nadat Maarten Luther de Augustijnerpij heeft aangetrokken (1506), maakt hij snel carrière. Daarbij is hij altijd godgeleerde én predikant, theoloog én de verspreider van de boodschap van Christus. Hij geeft lezingen, publiceert traktaten. In die beginperiode verandert hij zijn familienaam van Luder in Luther, een verwijzing naar het Griekse woord 'eleftherios' dat 'bevrijde' betekent.

Stap voor stap neemt hij aan de hand van methodische kritiek meer afstand van de Kerk van Rome. Hij buigt zich over begrippen als boetedoening, begeerte, sacramenten, aflaten, gerechtigheid, genade, zonde enz. Voor de laatste twee grijpen reformatoren zoals hij terug op de kerkvader Augustinus die sinds de middeleeuwen de kloosterorden bezielde. Maar omdat Luther vindt dat de paus en de concilies gedwaald hebben, verwerpt hij hun gezag. Het afwijzen van kerkelijke instituties is mede geïnspireerd door de invloed van de middeleeuwse mystiek. Mystici hebben een rechtstreekse lijn met de Allerhoogste. Deze denkbeelden leveren hem populariteit op maar ook zware tegenwind van burgerlijke en religieuze autoriteiten.

Na een reeks stoutmoedige uitspraken besluit de paus hem in de kerkban te slaan en keizer Karel V hem vogelvrij te verklaren (1521). Dat is het moment waarop de keurvorst van Saksen zijn onderdaan te hulp schiet en hem in de imposante Wartburg 'opsluit'. Tijdens dat opgelegde verblijf werkt Luther aan zijn vertaling van het Nieuwe Testament. De definitieve Lutheraanse bijbel zal in 1534 verschijnen. Teruggaan naar de bron (zie titel) zou altijd de rode draad blijven!

EEN MIDDELEEUWSE DENKER
Hoewel Luther tijdens de boerenrevolte de kans krijgt om zich achter deze groep armen te scharen bij wie hij geliefd is, kan hij die gelegenheid niet verzilveren. De standenmaatschappij met al zijn onrechtvaardigheid blijft hij als een natuurlijke orde zien. De boerenzoon Luther klinkt zelfs een beetje Trumpiaans als hij de opstandelingen rovers en moordzuchtigen noemt. Die fulminerende agressie uit hij evenzeer ten aanzien van de joden. Hoewel jodenhaat deel was van het gangbare discours, waren er ook in die tijd andere, tolerantere stemmen te horen.
In combinatie met zijn dominante, om niet te zeggen arrogante, houding tegenover de humanist, filosoof en hervormingsgezinde katholieke theoloog Erasmus, leiden deze post-Wartburgjaren tot de marginalisering van Maarten Luther.

'Als charismatische, centrale figuur verdween Luther naar de achtergrond. Voortaan zouden anderen bepalen hoe het verder ging', concludeert Volker Leppin. Omwille van zijn compromisloze houding wordt hij op afstand gehouden door collega-reformatoren en de Saksische overheid die het protestantisme omarmt maar ook een evenwicht moet vinden in haar relatie met de katholieke keizer.

MAZZEL !
Deze beknopte biografie toont een gedreven maar ook een starre man met een onbuigzame geloofsinterpretatie. Zijn waarheid is dé waarheid. Diplomatie is niet aan hem besteed. Hij heeft het geluk dat zijn era hem een troefkaart aanbiedt: de boekdrukkunst!
NOOT VAN DE INKTKOLIE (zie einde tekst):
In Antwerpen, de belangrijkste stad van die tijd, het internationale handelscentrum, was een andere workaholic aan het werk. Maar Christoffel Plantijn was veel meer dan een drukker. Hij was de allereerste uitgever, een acquirerend redacteur die nieuwe werken ontdekte, liet vertalen in zijn multilinguïstische omgeving en het eindproduct liet verspreiden via het bestaande handelsnetwerk. Wat de bijbel en andere protestantse werken betrof, moest hij clandestien opereren en gebruikte daarbij (zijn) drukkerijen in de Noordelijke Nederlanden. De Spaanse inquisitie lag altijd op de loer!
Nu zouden we hoe dan ook zeggen: Luther ging viral!

Als je met 21ste eeuwse ogen naar deze biografie kijkt, valt het je vooral op dat godsdienst tijdens het leven van Maarten Luther (1483-1546) een halszaak was en de maatschappij in al zijn geledingen beroerde zo niet op z'n kop zette. In samenlevingen die later religie als een persoonlijke beleving gingen zien, gaat het er iets rustiger aan toe. Op een wijze manier polarisatie vermijden bezorgt de burger een gezonder slaappatroon!
Lees meer op: https://inktkoelie.blogspot.com/