Samen reizen om tot elkaar te komen

Twintig jaar geleden, toen Nils Elzenga zeventien was, overleed zijn moeder. De relatie met zijn vader ging vanaf dat moment bergafwaarts en Nils verliet het ouderlijk huis dan ook snel. Jarenlang is er slechts oppervlakkig contact tussen hen. Wanneer ze wel een gesprek hebben, loopt dat vaak uit op ruzie. Ze besluiten om samen een maand lang over de Balkan reizen zodat ze kunnen ontdekken hoe ze weer vader en zoon kunnen zijn. Balkan Blues is het verslag van die reis.

'Nu ben ik met een krakkemikkige karikatuur van die vader begonnen aan een vier weken lange tocht door voormalig Joegoslavië, waar de oorlog officieel weliswaar voorbij is, maar onderhuids nog alom tegenwoordig. Net als de strijd tussen Dik en mij.'

Tijdens de reis is het zeker niet alleen maar pais en vree; er wordt gemopperd, er zijn wederzijdse irritaties en soms fikse ruzies. Nils vertelt hier zeer openhartig over. Hij deelt jeugdherinneringen en de gesprekken die hij tijdens de reis met zijn vader voert. Aan het begin van de reis verloopt het contact wat onbeholpen, oud zeer zit een goed gesprek dan nog te veel in de weg. Hierdoor komen hun gesprekken, die op gang gebracht worden met zinsneden als 'vertel eens', soms wat gemaakt over. Gaandeweg de reis wordt het contact relaxter en praten vader en zoon echt met elkaar.

Door die gesprekken gaat Nils zijn ouders ook met andere ogen zien. Het is wat pijnlijk dat zijn overleden moeder hierdoor van haar voetstuk valt, maar dit stelt hem wel in staat om opnieuw een relatie met zijn vader op te bouwen. Dit hele proces is sterk uitgewerkt in het verhaal. Daarnaast is Balkan Blues ook gewoon een mooi reisverslag. Nils beschrijft bezienswaardigheden die hij tegenkomt, regelmatig met een stukje geschiedenis erbij.

Hieruit blijkt wel dat Nils Elzenga als journalist werkt. Hij schrijft met name over reizen, persoonlijke ontwikkeling en duurzaamheid voor onder andere Trouw en het AD. Balkan Blues mag dan zijn debuut zijn, het is duidelijk dat hij schrijfervaring heeft. Zowel het persoonlijke deel van de reis als de reis zelf weet hij zeer beeldend te beschrijven en de humor in het verhaal is goed gedoseerd. Het geheel is hierdoor een prettig leesbaar verslag.

Dat wordt versterkt doordat Nils de verschillende verhaallijnen vloeiend in elkaar laat overlopen. Dit doet hij bijvoorbeeld door elementen uit de reis te gebruiken als symbolen voor zijn eigen herinneringen. Zo vertelt hij dat soldaten huizen volstouwden met mensen en er vervolgens handgranaten in gooiden. Die handgranaten komen kort daarna terug in zijn persoonlijk verhaal:

'Na mama’s dood voelde het alsof er in onze huiskamer een handgranaat was ontploft die ons ieder een ander raam uit had geslingerd.'

Het is mooi hoe de locatie van de reis symbool staat voor hun relatie. Hierdoor geven het reisdeel en het deel waarin hun persoonlijke zoektocht beschreven wordt elkaar meer betekenis. Balkan Blues is dan ook een indrukwekkend reisverslag waarin vader en zoon toenadering tot elkaar zoeken.