Een goede familieroman

Journalist David ontdekt dat de Nederlandse overheid tijdens de Koude Oorlog betrokken is bij spionagezaken. Hij duikt hier helemaal in om er een goed artikel van te maken. Maar dan komt naar voren dat zijn vader, schaakgrootmeester Max de Nobel, er mogelijk bij betrokken is geweest. David staat voor dezelfde keuze als zijn moeder Ella Leeuwin veertig jaar eerder stond: Schrijf je die reportage, of kies je voor de relatie met hen die je dierbaar zijn?

Daan Heerma van Voss schrijft artikelen voor nationale en internationale kranten en weekbladen. In 2010 debuteerde hij met de roman Een zondagsman. Zijn roman Geen vaarwel vandaag werd bekroond met de BNG Bank Literatuurprijs. Ook met Schijnoffers zet hij weer een goede familieroman weer.

In Schijnoffers wordt het perspectief gewisseld tussen David en zijn moeder Ella Leeuwin. Hierdoor krijg je als lezer van twee kanten een beeld over deze familie en hoe het was om te leven met een schaakgrootmeester voor wie schaken de eerste prioriteit in het leven is. Alleen de schaakgrootmeester zelf krijgt geen stem, hem zien we alleen door de ogen van zijn vrouw en zijn kind.

Tussen de levens van moeder en zoon loopt een parallel: hoe zij beiden hun eigen ambities on hold zetten vanuit loyaliteit aan een ander. Davids verhaal speelt nu af, dat van zijn moeder gaat terug in de tijd en laat zien hoe dit gezin met al zijn dynamieken ontstaan is. Opvallend is dat de delen over David vanuit het derde perspectief geschreven zijn, terwijl die over Ella in de ik-vorm verteld worden. Hierdoor komt Ella veel dichterbij en het is dan ook haar verhaal dat de meeste emotie losmaakt.

De zoektocht naar de waarheid over de spionageactiviteiten komt niet helemaal uit de verf, het lijkt ook meer een zijthema te zijn dan echt een rode draad door het verhaal. Het is voor de lezer geen spannende zoektocht, de nadruk ligt veel meer over de keuze die David maakt over het openbaren van de waarheid dan het vinden van de waarheid zelf. Hierdoor is het in de eerste plaats een familieroman en niet zozeer een spannend verhaal over geruchten en de waarheid.

Het is een goede familieroman die interessant is doordat de gebeurtenissen vanuit twee personages belicht worden. Doordat het spionageverhaal niet echt spanning oproept, kabbelt het soms wel wat voort. Lezers die van een spannend verhaal houden zullen dit boek wellicht niet zo waarderen. Dit boek is vooral voor hen die zich interesseren in hoe familie beinvloedt welke keuzes je maakt.