Moet het vooral hebben van het laatste deel

Jole is vijftien wanneer ze voor het eerst met haar vader de grens mee over mag om tabak te smokkelen. Het gezin heeft de extra inkomsten van het smokkelen hard nodig om te overleven. Op een dag keert vader niet terug van een van zijn smokkeltochten en Jole, die de weg kent, besluit om de tocht opnieuw te maken. Ze moet grenswachters, wilde dieren, hoge bergpassen en nog ongekende gevaren trotseren om haar familie te beschermen.

Matteo Righetto studeerde moderne literatuur aan de universiteit van Padua. In 2013 debuteerde hij met La pelle dell’orso, waarna nog enkele boeken verschenen. Veel van zijn werk speelt zich af in een bergachtige omgeving, wat voor hem bekend terrein is. Zijn drie korte romans L’anima della frontiera, L’ultima patria en La Terra Promessa zijn nu in het Nederlands gebundeld als Het laatste vaderland. De eerste twee delen van deze trilogie, Het laatste Vaderland en Het beloofde land, zijn vertaald door Pietha de Voogd. Het derde deel, Het beloofde land, werd vertaald door Pieter van der Drift en Manon Smits.

Het verhaal speelt zich af aan het einde van de negentiende eeuw, als er nog maar drie gezinnen in Nevada wonen. Hun leven als tabaksboer is zwaar maar eenvoudig en het verhaal roept al snel een nostalgische sfeer op. Het tempo ligt traag, maar dat past goed bij het tijdsbeeld en ergert daardoor niet. Het draagt eerder bij aan het oproepen van de juiste sfeer. De prachtige natuur waarin het verhaal zich afspeelt en die ruimschoots beschreven wordt, versterkt dat nog meer.

Het is jammer dat, wanneer het avontuur eenmaal van start gaat, er vele ongeloofwaardige ontmoetingen en gebeurtenissen volgen. Die momenten en de bijbehorende personages zijn te gejaagd, niet voldoende uitgewerkt en daardoor plat. Het maakt bijna een karikatuur van het verhaal.

Gelukkig verandert dat in het laatste deel, Het beloofde land. Hierin neemt Righetto wel rustig de tijd om Jole en de mensen om haar heen rustig neer te zetten. Jole moet in dit deel lastige beslissingen nemen over de toekomst van haar familie en daarnaast moet ze haar verleden zien te verwerken. In dit laatste deel wordt je echt meegenomen in haar gedachten en gevoelens, je voelt haar worsteling. Nu pas gaat Jole echt leven voor de lezer.

Het laatste vaderland is een sfeervolle trilogie met mooie natuurbeschrijvingen, die helaas wel regelmatig ongeloofwaardig aandoet. De trilogie moet het vooral hebben van het laatste, sterke deel. Daarin komen de thema’s als familieliefde en liefde voor je vaderland het best tot hun recht.