Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Roald Dahl met een scheutje apocalyptisch besef

Michelle van Dijk 28 oktober 2019 Auteur
Iedere Nederlander zou wat verhalen van Belcampo gelezen moeten hebben. Roald Dahl met een scheutje apocalyptisch besef. Geen leerling mag bij mij van school zonder gegriezeld te hebben bij ‘Bladzijde uit het dagboek van een arts‘. En het goede nieuws is: de bundel De surprise en andere bizarre verhalen kun je lezen via de online bibliotheek (lidmaatschap gewone bieb vereist). De film De surprise is bovendien te zien via Netflix.

Bij mij ging het zo: ik zag de film De surprise voordat ik het titelverhaal van deze bundel las. Een man en vrouw ontmoeten elkaar bij het bedrijf waar ze allebei net een contract hebben afgesloten voor hulp bij zelfdoding – vervolgens verliezen ze hun levensmoeheid aan elkaar, maar ja, het contract is getekend en zal uitgevoerd worden.

Toen ik de film zag, verbaasde het me dat het vooral een comedy was, ook door de keuze van de acteurs (Jeroen van Koningsbrugge en Georgina Verbaan). Maar toen ik daarna pas het verhaal las, zag ik dat het niet anders had moeten zijn: het verhaal is echt vooral komisch. Het begint al wanneer de hoofdpersoon van zijn huishoudster het verwijt krijgt dat hij haar níet aanrandt. Hij gelooft toch niet in liefde, dus wat had ze wel niet verwacht, liefde is het zeldzaamste wat er bestaat, zegt hij. Dan antwoordt zij weer: ‘U vergist zich. Liefde is regel. De kiemen van liefde zijn overal, net als die van schimmel.’ In dit verhaal is Belcampo op z’n scherpst, zelfs in de verteller die omschrijft hoe Arlette boos iets uitroept: ‘Hysterisch gierde zij dit uit, als een tram die de hoek omgaat.’

Maar de andere verhalen zijn ook de moeite waard, de één meer dan de ander. Wie het werk van Hanna Bervoets kent, zal bij het lezen van Belcampo ook zeker daaraan denken. Bervoets was afgelopen zondag te gast in Zomergasten. Zij gebruikt in haar werk ook science-fiction-ideeën, maar dan veel verder psychologisch uitgewerkt. Ik zag de uitzending niet volledig, maar viel in een fragment over Jurassic Park. Inderdaad lenen zulke ideeën zich ook erg goed voor films. Neem het verhaal ‘De achtbaan’ van Belcampo, met een toekomst waarin het medisch gezien mogelijk is herinneringen te verwijderen, doneren en ontvangen (verkopen!). Een echtpaar verkoopt uit geldnood (de man is schrijver…) hun hele huwelijksleven, alle goede en slechte herinneringen daaraan. Het doet denken aan Efter van Bervoets, waarin mensen succesvol behandeld worden tegen de psychische aandoening ‘verliefdheid’.

In sommige verhalen zie je ook de invloed van de Tweede Wereldoorlog terug. Belcampo drijft de spot met populisme en totalitaire van machthebbers in de het verhaal ‘De dingen de baas’ en ‘Het laatste getuigenis’, met letterlijke verwijzingen naar nazi-begrippen. In dat laatste verhaal zijn de Nederlanders gevallen voor een stel krankzinnige leiders die de VOC-mentaliteit willen terughalen – nee, dat woord gebruiken ze niet, maar het idee is wel dat Nederland de vroegere luister uit die tijd terugkrijgt. En een zeemacht kun je alleen zijn door de zee weer net zo belangrijk te maken als toen. Wanneer het ingepolderde land overspoeld wordt door zeewater, noteert de verteller: ‘Voor sommige huizen stonden de bewoners stram in ’t gelid, de rechterarm over ’t nat gestrekt, en riepen tweemaal per minuut precies uit één mond: Hou zee!’
En in ‘De dingen de baas’, waar alle dingen (stoelen, tafels, gereedschap, auto’s) zelf tot leven komen en zichzelf superieur aan de mens achten, zegt een speelgoedpop als excuus: ‘Wij kregen eenvoudig bevel en Befehl is nu eenmaal Befehl’.

Voor op school zijn de meeste verhalen te lang, maar als ik er dan toch één mag toevoegen aan het repertoire, dan zou dat ‘Bekentenis’ zijn. In dit verhaal ontmoet een man in de trein zichzelf – nee, een lookalike. En laten ze nu allebei net even hun eigen leven helemaal zat zijn en verlangen naar het tegenovergestelde leven dat de ander wel heeft… Stel dat je de kans krijgt om met iemand van ‘leven te ruilen’? Zou je het doen? Tegen welk ideale leven zou jij ja zeggen? Wat zou het je opleveren? Wat levert het die ander op? Hoe snel zou je spijt krijgen? En dat is dus precies wat er zo leuk is aan Belcampo, voorspellend lezen. Zijn uitwerking vind ik niet altijd briljant, maar het idee is al leuk genoeg.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Michelle van Dijk