Een zoektocht naar waarheid

Deze recensie werd eerder gepubliceerd op mijn blog GraagGelezen.

In 'Het ware verhaal' neemt Willem Tjekstra de lezer mee op een intrigerende en ambitieuze reis door de geschiedenis van ideeën, op zoek naar de essentie van waarheid. Vanaf de eerste bladzijden wordt duidelijk dat dit geen alledaagse roman is; Tjekstra nodigt ons uit om mee te denken over de aard van geloof, wetenschap en kunst, en de overtuiging dat 'het ware verhaal' verteld wordt.

Het premise is op zichzelf al fascinerend: door een bovennatuurlijke ervaring krijgt de auteur de unieke gelegenheid om in gesprek te gaan met iconische figuren uit de geschiedenis. Onder begeleiding van Dante Alighieri – een geniale keuze als gids, gezien zijn eigen epische reis door verschillende rijken – reist Tjekstra van de ene denker naar de andere. De lijst van ontmoetingen is indrukwekkend divers en omvat namen als Harry Mulisch, Ernest Hemingway, Albert Einstein, Albert Camus, Stephen Hawking, Vincent van Gogh, Sigmund Freud, en zelfs Jezus Christus. Deze bonte verzameling van schrijvers, wetenschappers, kunstenaars en filosofen belooft een caleidoscoop aan perspectieven op de waarheid.

“Hoe verder ik op weg ben, hoe verder de bergen wijken en het platteland de ruimte in beslag neemt.
Voor mij zie ik boven de horizon een toren uitsteken, waarschijnlijk in het centrum van het door Dante genoemde stadje, een afspiegeling van de centrale positie van het christendom in het verleden.
In dit stadje zal ik blijkbaar Baruch Spinoza tegenkomen of wordt het een ontmoeting? Tegenkomen duidt aan dat twee mensen uit verschillende richtingen komen, wat tot een botsing kan leiden. Merkwaardig dat Dante mij het advies heeft gegeven om de naam van Baruch Spinoza met minachting uit te spreken.”

Tjekstra slaagt erin om deze giganten van het denken te portretteren op een manier die zowel respectvol als toegankelijk is. De dialogen, hoewel soms compact, geven een inkijkje in de kern van hun gedachtegoed en hoe zij hun eigen 'ware verhaal' zagen. Het is knap hoe de auteur de lezer meeneemt in de zoektocht naar een universele waarheid, waarbij elk personage een stukje van de puzzel lijkt aan te reiken.

Na deze indringende ontmoetingen keert de auteur terug naar het heden, waar de impact van zijn reis duidelijk wordt. De traditionele interpretatie van het verhaal van Israël wordt ontdaan van zijn goddelijkheid en zelfs het christelijke credo ondergaat een metamorfose. Dit deel van het boek is uitdagend en zet aan tot nadenken, vooral voor lezers met een religieuze achtergrond. Tjekstra schuwt niet om gevestigde ideeën te bevragen en nodigt de lezer uit hetzelfde te doen.

“In tegenstelling tot Friedrich Nietzsche heeft Christus geen tekst geschreven, maar zijn hele wezen diende als wegwijzer naar het goede leven. Aan het einde klonk dat ze het samen hadden volbracht.
De echo van deze uitspraak klinkt oorverdovend in de hal. Ik breng mijn handen naar de oren en besef plotseling de overeenkomst met het schilderij van Edvard Munch, die na voltooiing ook sprak dat het was volbracht.”

Het hoogtepunt, en tevens het meest poëtische aspect van het boek, is de uiteindelijke uitbeelding van 'het ware verhaal van alle ware verhalen'. De symboliek van de twee kinderen, waarbij het meisje een lam draagt, is rijk en open voor interpretatie. Het suggereert een terugkeer naar eenvoud, onschuld en misschien wel een universele, verbindende waarheid die verder gaat dan dogmatiek of intellectuele constructies.

'Het ware verhaal' is geen boek dat je zomaar even leest. Het vraagt om reflectie en een open geest. Het is een diepgravende exploratie van de menselijke zoektocht naar betekenis en waarheid, verpakt in een originele en tot de verbeelding sprekende vertelstructuur. Willem Tjekstra heeft een moedig en stimulerend werk afgeleverd dat ongetwijfeld tot discussie zal leiden en de lezer zal aanzetten tot het bevragen van hun eigen 'ware verhalen'.

Het ware verhaal is de vertaling van Op ‘e njoggende planeet van de serie In Fryske Odyssee met in totaal 27 boeken.