Prachtig verhaal maar dubbele gevoelens

De boeken van TJ Klune zijn fantasierijk en dynamisch. Mijn leeservaring met 'Het gefluister achter de deur' en 'Het weeshuis in de azuurblauwe zee' zorgde ervoor dat ik enorm uitkeek naar zijn volgende boek. Toch heb ik 'Het boomhuis in het bos' niet meteen gekocht zodra het in de winkel lag. Ik bespeurde een soort van tegenzin bij mezelf... Ik vind boeken waarin robots centraal staan niet altijd even boeiend, omdat er bij een verhaal over robots de robot vaak ingevuld wordt als een soort supermens. Precies hetzelfde qua uiterlijk, gevoelens en wensen zoals een normaal mens, maar met enkele aanvullende, handige snufjes.

In het boek van TJ Klune is dat gelukkig deels anders. Om te beginnen maakt Klune al meteen gebruik van verschillende soorten robots, waaronder een stofzuig-robot. Daarnaast maakt Klune duidelijk dat menselijke omgangsvormen voor robots niet vanzelfsprekend zijn. Ik heb keihard moeten lachen om de stukjes waarin robot Hap net kennismaakt met mens Victor, ziekenhuisrobot Zuster Retched, Stofzuiger Rambo en uitvind-robot Giovanni. Hap probeert duidelijk de omgangsvormen en het taalgebruik van Victor te kopiëren, maar mist nét de nuances wat voor hilarische situaties zorgt.

Als Gio ontvoerd wordt door overheids-robots gaat de rest van het bijzondere gezin naar hem op zoek, en daarbij belanden ze in wervelende situaties. Hierbij doen of zeggen de robotpersonages die bij mensen bekende gevoelens oproepen, maar houden ze tot op zekere hoogte ook de 'robot afstand'. Zuster Retched maakt heerlijk sarcastische opmerkingen, en haar empathiemodus is een geniale vondst van Klune. Als haar empathiemodus aan gaat, toont ze precies het medeleven dat een personage nodig heeft, tot de modus uitgaat en ze er een flinke sneer achteraan klapt.

Klune schrijft opnieuw een aantal meesterlijke personages. Zuster Retched werd snel een favoriet, maar ook hoe Klune de interne strijd van Victor omschrijft in een wereld waar hij zich op emotioneel niveau eigenlijk aan niemand kan spiegelen, is briljant. De blauwe fee straalt en schittert ook als sterk neergezet en divers personage. Echter had ik vanaf de tweede helft van het boek moeite om mee te leven met het personage Hap. In het eerste deel zet Klune hem in als 'tabula rasa', die alles moet leren van zijn nieuwe 'gezin', en ondanks dat Klune personages laat benoemen dat het erop lijkt dat Hap zelf nieuwe dingen over menselijke omgangsvormen lijkt te leren, had ik er moeite mee om verder in het boek de oprechtheid van de emoties van Hap in te voelen. Ik bleef me tijdens het ontwikkelen van een band tussen Victor en Hap afvragen in hoeverre Hap nou emoties kon voelen, of dat hij de handelingen van Vic bleef herhalen en benoemen. Een interessant gedachte-experiment, maar ik vond dit dilemma de hoofdplotlijn geen goed doen.

Ook vond ik het jammer dat de tegenstander in dit boek zo plat blijft. Het gros van de robots is anti-mens en dus anti-Vic. Bovendien wil 'de overheid' Vic en Giovanni uit elkaar houden. Wat hen drijft blijft echter onduidelijk, noch lijken zij in staat om van hun opdracht en programmering af te wijken. Dit contrast tussen de contra-robots en het gezin van Vic wordt door Klune uitgelegd, maar het maakt 'de tegenstander' een beetje een flauw personage. Het stoorde me echter niet heel erg, omdat de tegenstander in het verhaal een bijrol speelde. Je leeft vooral mee met de queeste van Vic, en wat er in hem en rond hem heen af speelt, is boeiend genoeg om het verhaal aangenaam om te lezen te maken.