Bijzonder perspectief

Dit romandebuut van Delia Owens spookte al een poosje op mijn to-read lijstje. Ik werk in een bibliotheek, en ik vind het altijd goede reclame voor een boek als het nooit in de vestiging is. Dan is het immers altijd uitgeleend en wordt het veel gelezen! Nadeel daaraan is dat ik het zelf vaak niet te lezen krijg tot de hype een beetje over is.

Maar dit boek blijft maar in de belangstelling staan! Tot mijn verrassing werd ‘Daar waar de rivierkreeften zingen’ in 2022 voor de tweede keer tot Hebban favoriet gekozen. Het begon nu wel echt te kriebelen om dit fantastische boek te lezen! Gelukkig bleek het ook beschikbaar als luisterboek in de online bibliotheek.

Als luisterboek is het eerste deel van het boek bijna ontspannend te noemen. Diep in de natuur van het moeras word je als lezer meegenomen in het leven van Kya. Zij is een jong meisje wat opgroeit in het moeras, en er als jong kind alleen voor komt te staan. Ze is bang voor de mensen in het dorp, die haar vaak discriminerend benaderen en besluit haar best te doen om in haar eentje te overleven. Kya is creatief, dol op de natuur en ondernemend. Hierdoor slaagt ze erin om zich van eenzaam, onopgeleid meisje te ontwikkelen naar een bijzondere vrouw. Ik vond de natuurbeschrijvingen in het boek prachtig, je waant je door de goede beschrijvingen in het moeras samen met Kya. Nog mooier vond ik de manier waarop Owens de natuur ook als literair instrument inzet. Kya vergelijkt de dingen die haar overkomen met dingen die ze in de natuur observeert. Zoals bijvoorbeeld als ze beschrijft hoe ze een groep fazanten tegenkomt in het moeras, die een verzwakte soortgenoot aanvallen en dood pikken. Kya moet door deze situatie terugdenken aan hoe ze zelf in het dorp wordt behandeld door dorpsgenoten.

Twee belangrijke thema’s in het boek worden kunstig door Owens met elkaar vervlochten: liefde en eenzaamheid. Kya ervaart diepe, diepe eenzaamheid. In het begin van het boek vond ik het lastig om me in haar in te leven, omdat vooral de natuur beschreven wordt, niet de gevoelens van Kya. Verderop in het boek realiseerde ik me dat die beschrijvingen juist uitstekend duiden hoe eenzaam de jonge Kya is. Ze beschrijft haar leven, en daar zitten nauwelijks mensen in. Maar wel meeuwen, vuurvliegjes en reigers. We kijken vanuit haar gezichtspunt de wereld in. Tegelijkertijd merk je naarmate het boek vordert, dat Kya sociaal beschadigd is geraakt door haar eenzame jeugd. Ze is wantrouwend tegenover anderen, en in de liefde en relaties met anderen niet goed in staat de bedoeling van andere mensen in te schatten.

In de eerste twee delen van het boek schrijft Owens afwisselend in het heden (1969) en het verleden, de kindertijd van Kya. Dat vond ik wel een groot minpunt aan het boek, vooral in combinatie met de flaptekst waarin de grote lijn van het gehele boek al uit de doeken wordt gedaan. Ik ben bevooroordeeld, hoor. Ik houd eigenlijk niet zo van boeken die heen en weer gaan tussen heden en verleden, omdat er vaak één hele goede plotlijn is, en de andere er maar een beetje bij hangt. Zo ook hier. De plotlijn met Kya was geweldig, maar het was een opluchting toen ook haar plotlijn in 1969 belandde. De tweede plotlijn met het onderzoek naar de moord op Chase Andrews vond ik soms ronduit storend. Er zijn vrij nietszeggende dialogen tussen de sheriff en zijn hulp, en omdat de flaptekst al verklapt heeft dat Kya aangeklaagd wordt voor de moord op Chase, weet je al vanaf het begin waar deze plotlijn toe gaat leiden. Pas op twee derde van het boek komt de plotlijn met het moordonderzoek ook op het punt dat Kya daadwerkelijk aangeklaagd wordt! Ik had meer van het boek genoten als het volledig chronologisch geschreven was, denk ik. Óf als de flaptekst anders geschreven was.

Tot slot nog een groot pluspunt: ik vond dat er erg sympathieke ondersteunende karakters in het verhaal zaten. Vooral Jumpin’ en zijn vrouw Mabel, die als enige volwassenen hulp bieden aan het kleine moerasmeisje. En vooral Tate en Kya’s broer Jodie maken een mooie karakterontwikkeling door. Al met al een boek dat het lezen waard is!